امروز ۶ آذرماه ۱۳۹۲ ؛ نشست مدیران و کارشناسان روابط عمومی‌های ادارات کل منابع طبیعی منطقه ۲ کشور شامل استان‌های چهارمحال وبختیاری، مرکزی، اصفهان، کهگیلویه و بویراحمد، فارس، خوزستان، ایلام، کرمانشاه، یزد، زنجان، گیلان، لرستان و کردستان در شهرکرد برگزار شد تا با حضور مدیرکل روابط عمومی سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور برنامه‌های آن سازمان در حوزه روابط عمومی و مأموریت‌های سازمان در حوزه تنویر افکار عمومی و تلاش برای تبدیل فرهنگ منابع طبیعی به معارف عمومی مورد بحث و تبادل نظر قرار گیرد.

     دوست فرهیخته و ارجمندم کاظم شاملو به نمایندگی ار رسانه‌های محلی و نگارنده از انجمن محیط زیستی تسنیم به عنوان نماینده سازمان‌های غیردولتی به این نشست دعوت شده بودیم تا در خصوص نقش رسانه و سازمان‌های غیردولتی در حوزه روابط عمومی سخنرانی کنیم. گزارش کوتاه و اختصاری خبرگزاری ایرنا از این سخنرانی‌ها را می‌توانید در زیر ملاحظه کنید:

     شهرکرد – ایرنا – رییس سازمان خبرگزاری جمهوری اسلامی چهارمحال وبختیاری با تبیین نقش اثرگذار رسانه ها درحفظ عرصه های منابع ملی اظهارداشت : روابط عمومی ادارات منابع طبیعی برای حفظ این منابع، تربیت خبرنگاران کارشناس در زمینه منابع طبیعی را دستور کار قراردهند.

     به گزارش ایرنا، ‘کاظم شاملو’ روز پنجشنبه در نشست مدیران روابط عمومی منابع طبیعی و آبخیزداری منطقه ۲ کشور درشهرکرد، با بیان اینکه فعالیت رسانه ای درحوزه منابع طبیعی کشور به تخصص انجام نمی شود، اظهارداشت: روابط عمومی های منابع طبیعی در سراسر کشور، با آموزش محورکردن فعالیت ها درزمینه ارتقای سطح آگاهی خبرنگاران می توانند، تولیدات خبری اثرگذارتری را برای صیانت از منابع طبیعی زمینه سازی کنند.

     وی افزود: با برون سپاری فعالیت های اطلاع رسانی و تبلیغی معطوف به جامعه بهره بردار به افراد صاحب قلم واندیشه، امکان استفاده از ظرفیت سایر بخش ها برای ترویج فرهنگ صیانت از منابع طبیعی حاصل می شود. وی همچنین تولید نشریات تخصصی با رویکرد آگاه سازی بهره برداران و روستاییان را از دیگر ضرورت های حوزه منابع طبیعی دانست وادامه داد: با تولید نشریات تخصصی در زمینه معرفی فعالیت بهره برداران که منجر به احیاء عرصه های طبیعی شده، می توان سایر بهره برداران را به مشارکت در این فعالیت ها ترغیب کرد .

     شاملو استفاده از ظرفیت سازمان های مردم نهاد و انجمن های غیردولتی و بهره برداری از گروه های متنفذ در جوامع بهره بردار با بکارگیری الگوی کدخدامنشانه را زمینه ساز تعامل بیشتر جوامع محلی در صیانت از عرصه های طبیعی دانست.

     یکی ازفعالان زیست محیطی استان و کارشناس منابع طبیعی چهارمحال وبختیاری نیزدراین نشست با بیان رویکرد مثبت سازمان جنگل ها، مراتع وآبخیزداری کشور به مشارکت های مردمی اظهار داشت: رویکرد این سازمان تغییرات مثبتی در زمینه جلب مشارکت های مردمی در اجرای طرح های حفاظت از محیط زیست داشته است .

     ‘هومان خاکپور’ تصریح کرد: حفاظت ازمحیط زیست از حالت شعار زده و پرستیژی باید به برنامه های عملیاتی تغییر یابد. وی به تشریح نقش اثرگذار سازمان های مردم نهاد درحفظ محیط زیست و منابع طبیعی گفت: این سازمان ها نقش واسطه ای بین مردم و ادارات را دارد و اثربخشی آنها منوط به اعتماد مدیران در استفاده هرچه بیشتر از ظرفیت این تشکل های مدنی است.

     خاکپور ادامه داد: در گذشته سازمان های مردم نهاد از سوی برخی مدیران نوعی تهدیدی محسوب می شدند، هم اکنون زمان آن فرارسیده تا از ظرفیت این بخش برای شتاب بخشی به برنامه های حفاظت از عرصه های طبیعی استفاده شود. وی با بیان اینکه برای حفظ منابع طبیعی راهی جز افزایش مشارکت مردم وجود ندارد، تصریح کرد: تازمانی که زندگی جنگل نشینان به بهره برداری از جنگل وابسته است، نمی توان انتظار مشارکت درحفظ منابع طبیعی را داشت وجلب این مشارکت به تغییرمعیشت بهره برداران ازعرصه های منابع طبیعی نیاز دارد .

     در این نشست که با شرکت مدیران و کارشناسان روابط عمومی استان های چهارمحال وبختیاری، مرکزی، اصفهان، کهگیلویه و بویراحمد، فارس، خوزستان، ایلام، کرمانشاه، یزد، زنجان، گیلان، لرستان و کردستان برگزار شد، برنامه های سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور در حوزه روابط عمومی مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت.

     با تصویب قانون جدید و اصلاح قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز در ماه‌های پایانی سال ۱۳۹۲؛ از ابتدای سال ۱۳۹۳ خودداری محاکم قضایی از رسیدگی به پرونده‌های قاچاق محمولات جنگلی، به یکی از چالش‌های جدی ادارات منابع طبیعی در سراسر کشور تبدیل شده است. در همین زمینه گفتگویی با خبرگزاری مهر داشته‌ام که می‌توانید شرح کامل آن‌را در زیر بخوانید:

     بهار سلاح‌ورزی – خبرگزاری مهر؛ مسئولیت رسیدگی به قاچاق و حمل چوب های جنگلی و تهیه هیزم و زغال در حالی طی چند ماه اخیر از محاکم قضایی سلب و در حیطه وظایف دستگاه اداری تعزیرات حکومتی قرار گرفته که در حال حاضر قاچاق چوب یکی از مهمترین چالش های منابع طبیعی کشور بوده و به اعتقاد کارشناسان با تصویب این قانون شتابی دو چندان می گیرد.

     خودداری محاکم قضایی از رسیدگی به پرونده‌های قاچاق محمولات جنگلی، در ماه‌های اخیر به یکی از چالش‌های جدی منابع طبیعی تبدیل شده است. ماجرایی که بی شک بر شتاب گرفتن روند قاچاق و قاچاقچی‌گری در مناطق جنگلی تأثیر داشته و نگرانی‌های زیادی را در میان متولیان و فعالان حوزه منابع طبیعی کشور ایجاد کرده است.

ضرورت اعمال مجازات قاچاق کالا و ارز توسط دادسراها برای مجرمان منابع طبیعی

     بر اساس قوانین منابع طبیعی حمل چوب، هیزم و زغال حاصل از درختان جنگلی در تمام نقاط کشور ممنوع است و تا چندی پیش مرتکبین به این جرایم برابر با قانون مجازات قاچاق کالا و ارز که در صلاحیت ذاتی دادسراهای عمومی و انقلاب بود تحت تعقیب قرار گرفته و مجازات موضوع این قانون در حق آنان اعمال می‌شد. بر همین اساس تمامی پرونده‌های مربوط به حمل و کشف زغال و هیزم حنگلی توسط محاکم قضایی مورد رسیدگی قرار می‌گرفت و برابر قانون مرتکبین این جرایم به مجازات‌های کیفری بازدارنده محکوم می‌شدند.

حذف جرایم خاص منابع طبیعی از اسفند ۹۲ در قانون

     اما در ماه‌های پایانی سال ۱۳۹۲ با تصویب قانون جدید و اصلاح قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، به ماده ۴۸ قانون منابع طبیعی که حمل چوب و زغال جنگلی را در تمام نقاط کشور ممنوع می‌دانست، اشاره نشده و برخلاف سایر بخش‌ها مانند محیط زیست، بهداشت، میراث فرهنگی و … که دارای قوانین و جرایم خاص هستند و صراحتا” موارد قانونی آن‌ها قید شده است، هیچ اشاره‌ای به جرایم خاص منابع طبیعی نشده است.

سلب مسئولیت رسیدگی به جرایم قاچاقچیان چوب از محاکم قضایی

     در این قانون جدید، صرفا” کالاهای ممنوعه را مشمول رسیدگی در محاکم قضایی دانسته و بر خلاف قانون قدیم، تهیه و حمل زغال و چوب‌های جنگلی را در شمار کالاهای ممنوعه قرار نداده و صلاحیت رسیدگی به این‌گونه جرایم منابع طبیعی را از محاکم قضایی سلب و در صلاحیت دستگاه اداری تعزیرات حکومتی قرار داده است.

مجازات های بازدارنده در برابر قاچاقچیان چوب منتفی شد

     بی شک این خطای قانون‌گذاری که مجازات‌های بازدارنده کیفری علیه قاچاقچیان را منتفی کرده است، روند قاچاق زغال و چوب‌های جنگلی را شتابی غیرقابل مهار بخشیده و ادرات منابع طبیعی را در مقابله با این پدیده نابودگر با چالش‌های جدی مواجه خواهد کرد.

     هومان خاکپور در این باره به مهر می گوید: در قانون قدیم مبارزه با قاچاق کالا و ارز، جرایم مربوط به قاچاق چوب و زغال جنگلی نیز در ردیف جرایم مندرج در قانون مجازات اسلامی قرار گرفته بود و متخلفین برابر با قانون مجازات اسلامی در محاکم قضایی تحت تعقیب و محکومیت‌های بازدارنده قرار می‌گرفتند.

کاهش اهمیت منابع طبیعی با سپردن جرایم به مراجع اداری

     به گفته وی، این موضوع حکایت از درجه اهمیت منابع طبیعی و حفاظت از جنگل‌ها در میان قانون‌گذاران داشت تا جایی‌که جرایم منابع طبیعی را از حیث بازدارندگی در ردیف جرایم قانون مجازات اسلامی و رسیدگی به آن‌ها را در صلاحیت محاکم قضایی می دانست .
     این کارشناس منابع طبیعی معتقد است: متأسفانه در قانون جدید مبارزه با قاچاق کالا و ارز، جرایم مربوط به قاچاق چوب و زغال جنگلی از صلاحیت رسیدگی قضایی خارج و به مراجع غیرقضایی یا شبه اداری قضایی محول شده است.

ترغیب متخلفان با حذف مجازات های کیفری

     آنطور که او می گوید: علاوه بر کم‌ اهمیت تلقی شدن منابع طبیعی در این قانون؛ با حذف مجازات‌های کیفری، آثار بازدارندگی مجازات‌های منابع طبیعی به شدت کاهش یافته و می‌تواند باعث ترغیب مرتکبین به اینکونه اعمال خلاف قانون در مناطق جنگلی شود.

تصویب قوانین نگران کننده با غفلت و انفعال مسئولان منابع طبیعی

     به اعتقاد خاکپور، انفعال نهادهای متولی در روند بررسی و تصویب این قانون در مجلس شورای اسلامی نگران کننده و جای تأمل داشته و حکایت از جایگاه و نقش این نهادها در تدوین قوانین مربوط به منابع طبیعی که در شمار قوانین خاص به حساب می‌آیند، دارد.

     حالا باید دید مسئولان منابع طبیعی که به اعتقاد کارشناسان انفعال و غفلتشان بستر بسیاری از نابسامانی‌های حقوقی و قضایی در حوزه پاسداری از منابع طبیعی کشور است در برابر این قانون که بازهم درجه اهمیت منابع طبیعی را به شدت کاهش داده و منجر به افزایش یکی از مهمترین چالش های این حوزه یعنی قاچاق چوب می شود چه واکنشی خواهند داشت.

در همین رابطه:

– خانه ملت؛ خبرگزاری مجلس شورای اسلامی: مسئولیت رسیدگی به قاچاق چوب‌ همچنان در حیطه وظایف دستگاه قضایی است

امسال برای نخستین بار  است که به بهانه روز جهانی کودک، شاهد نامگذاری “هفته ملی کودک” در کشور هستیم که از ۱۵ تا ۲۱ مهر در سراسر کشور برگزار می شود. در روزشمار این هفته، خردمندانه حوزه طبیعت و محیط زیست مورد توجه قرار گرفته و سزاوارانه آخرین روز این هفته(۲۱ مهرماه) به نام “کودک، طبیعت و میراث فرهنگی” نامگذاری شده است.

نکته قابل تأمل در ترکیب دستگاه ها و نهادهای دولتی برگزار کننده این هفته – که وزارت بهداشت، وزارت آموزش و پرورش، سازمان بهزیستی ، سازمان میراث فرهنگی، وزارت دادگستری و نیروی انتظامی را شامل می شوند – نبود سازمان های متولی در حوزه طبیعت و محیط زیست کشور است که ناباورانه به رغم همخوانی و همسویی مأموریت های سازمانی شان با اهداف آخرین روز این هفته ملی، از کمترین سهم مشارکتی در برنامه های این هفته برخوردار بوده و به نظر می رسد در سطح ملی کوچکترین هماهنگی و دعوتی از دستگاه های منابع طبیعی و حفاظت محیط زیست کشور برای مشارکت در ستاد مرکزی و ستادهای استانی برگزار کننده این هفته صورت نگرفته است!

بدون شک برای اینکه موضوعات و ملاحظات محیط زیستی از وزنی بایسته در معادلات جامعه برخوردار شوند، بایستی فرهنگ سازی را از کودکان شروع کرده و برنامه های فرهنگ و اخلاقی محیط زیست را به کودکستان‌ها و دبستان‌ها – خصوصا” در جوامع محلی و روستاها – کشاند. باید کاری کرد که کودکان مان برای تمامی موجودات زنده جانوری و گیاهی و کلماتی چون حیات وحش، درخت، طبیعت، کوهستان، آب و رودحانه حرمت قائل شده و عمیقاً نسبت به هر چیزی که این حرمت را خدشه دار کند، واکنش نشان دهند.

چنین است که نگارنده به سهم خود از اقدام نمادین اداره کل منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری که با همراهی انجمن محیط زیستی تسنیم بروجن و آموزش و پرورش گندمان؛ در پاسداشت روز “کودک و طبیعت”، در روز چهارشنبه ۱۹ مهر اقدام به برگزاری یک کارگاه آموزشی در یکی از مدارس جوامع محلی بام ایران – منطقه دوراهان شهرستان بروجن – کردند. این مدارس واقع در حوضه آبخیز الگویی استان چهارمحال و بختیاری بوده که قرار است با اجرای برنامه های آموزشی ترویجی و مشارکت جدی جوامع محلی، نهایتا” یک الگوی موفق از مدیریت جامع منابع طبیعی به دست آید.

نگارنده نیز به واسطه وظیفه ای که در اداره منابع طبیعی و انجمن تسنیم بر عهده دارد، در این برنامه که با شعار “طبیعت سالم؛ طبیعتی شایسته کودکان” و برای نخستین بار در هفته ملی کودک در جوامع محلی بام ایران برگزار می شد شرکت داشته که در این فرصت فرهنگ سازی سبز به خوبی مفاهیم ساده منابع طبیعی به کودکان و دانش آموزان جوامع محلی آموزش داده شد.

یقینا” از مهمترین هدف های نامگذاری این روز، اجرای چنین برنامه های آموزشی در مدارس و مراکز آموزش کودکان، حساس کردن کودکان نسبت به طبیعت و موضوعات محیط زیستی پیرامون محل زندگی شان است و فراموش نکنیم که این مهم تنها با مشارکت و همراهی مسئولانه دست اندرکاران و مربیان نهاد آموزش و پرورش و تشکل های مردمی دست یافتنی خواهدبود.

در ستون نیش و نوش یکی از هفته­ نامه ­های محلی دیار بختیاری، مطلبی در حوزه منابع طبیعی و محیط زیست منتشر شده است که به­ نظر رسید بازانتشارش می­ تواند برای خوانندگان گرامی این تارنما جالب باشد.

 هفته نامه زردکوه، به­ عنوان یکی از نشریات محلی قدیمی استان چهارمحال و بختیاری با حدود ۲۳ سال سابقه فعالیت، در هزار و چهل و دومین شماره­ اش در مورخ ۱۱ مهرماه ۱۳۹۱ ستون پرطرفدار “نیش و نوش” خود را به سخنان عالی­ ترین مقام اجرایی استان در ارتباط با مقاومت­ ها و برخوردهای ادارات منابع طبیعی و حفاظت محیط زیست در ماجرای سدسازی­ های پرحاشیه در این دیار اختصاص داده است.

اظهارنظرهای این مسئول عالی­ رتبه در منطقه بسیار تأمل­ برانگیز بوده و نگارنده را به یاد سخنان رییس دولت نهم و دهم انداخت که آشکارا منابع طبیعی را سدّ راه توسعه کشور نامید! سخنانی که ناباورانه می ­تواند تبعات نگران کننده ­ای به دنبال داشته و آرمان­ های بلند و آموزه­ های مندرج در اصل ۵۰ قانون اساسی را به چالش کشاند.

این طنز تلخ و طنّازانه را در که در این شماره از هفته­ نامه زردکوه منتشر شده است، در زیر با شما به اشتراک گذاشته می­ شود:

والی ولایت بختیاری و محال اربعه، عمیقا” اهل مطایبه و مسجوع سخن گفتن بود و برای هر اداره­ای، نامی هم ردیف و قافیه راست کرده بود.

روزی در محضر او بودم که باز داد سخن داد و چنان که افتد و دانی به طنز و کنایت، کلماتی بر زبان راند. این ابیات همان دم مرا در نظر آمد:

 فرمود: منابع طبیعی در اصل، موانع طبیعی­ ست

چون موی دماغ پیشرفت است، چون هیچ محاسنی در آن نیست؛

یک عده مزاحم تهی مغز

با نمره­ی تک، نه هجده و بیست!

انداخته ­اند سنگ در راه

این سنگ­ پرانی علتش چیست؟!

دستور من این بود صریحا”

اسماء مزاحم شود لیست؛

پرتاب شوند از سر کوه

یک دوّمشان اگر که کافی­ ست؛

تا جرأت سدّ شدن نیابند

با ماده و تبصره که قاطی­ ست …؛

بر کله و مغز هر مزاحم

کوبیدن بی ­بهانه بد نیست!

* * *

آن روی دگر «محیط ایست» است

ترکیب غلط «محیط» با «زیست» است؛

این هر دو اداره سدّ راهند

آن کس که خرابشان کند کیست؟

گر مانع پیشرفت گردند

با تابلو «کار ممنوع» و «ایست»؛

شخصا” بروم به لردگان تا

تخریب شوند با دو امضا !

و باز مکتوبی پاراف شده را رونمایی فرمود که از دیدن آن محفوظ شده و ایضا” سرودم:

مدیری داده دستور و معاون

نوشته پای آن پرت و پلاها؛

هم­ اکنون نامه را آورده ام تا

ببینیدش شماها ای بلاها؛

پس از آن می­فرستم هی کپی­ ها

برای ناکجاها و کجاها؛

که این پاراف کردن هست نوبر

ببینید و بخندید و هاهاها !

«منابع» را چنین گافی «طبیعی» ست

ندارد گاف آن، چون و چراها؛

ولی این نامه را که طنز محض است

نخواهم داد این ایام از دست!

در پاسداشت انتشار هزارمین شماره از روزنامه تهران امروز در هشتمین روز از مهرماه ۱۳۹۱ و به پاس زحمات و تلاش های خبرنگاران حوزه محیط زیست آن روزنامه در بازتاب رخدادهای محیط زیستی کشور – خصوصا منطقه زاگرس و دیار بختیاری – نگارنده یاداشتی را در چهارمین صفحه از ویژه نامه تهران امروز منتشر کرده است که با خوانندگان گرامی این تارنما به اشتراک گذاشته می شود:

در مواجهه با رویکرد محوری و استراتژیک مشارکت شهروندان و جوامع محلی در موضوعات حوزه محیط زیست و منابع طبیعی کشور؛ کمبود ابزارهای اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی موثر در سطح جامعه، کمینه حساسیت مردم و مسئولان به رخدادهای تلخ محیط‌زیستی را به‌دنبال داشته است. نقیصه‌ای که همواره برنامه‌های آموزشی و جلب مشارکت مردم در حوزه محیط‌زیست و منابع طبیعی را به چالش کشانده و متولیان این حوزه را دل نگران کرده است.

در راستای تحقق ضرورت افزایش سطح آگاهی و حساسیت مردم نسبت به موضوعات محیط زیستی، با اهداف مشارکت مردم، بهره‌برداران و مسئولان در پیشگیری و مقابله با مولفه‌های تخریب طبیعت و محیط‌زیست، رسانه‌های نوشتاری کشوری و محلی می‌توانند به‌عنوان یکی از موثرترین ابزارهای کاربردی مطرح باشند.

 البته فراموش نکنیم که این ماجرای سطح حساسیت‌ها و انگیزه‌های عمومی برای حمایت از محیط‌زیست و طبیعت فقط محدود به روزنامه‌ها و رسانه‌های نوشتاری محلی و کشوری که فاقد یک صفحه ثابت محیط‌زیستی هستند نشده و وضع آن در میان دیگر ابزارهای رسانه‌ای و آموزشی کشور غم‌بارتر است! شوربختانه با نظری به محتوای کتاب‌های درسی مقاطع ابتدایی و متوسطه آموزش و پرورش کشورمان هم در می یابیم که حجم آموزش‌های مربوط به حوزه منابع طبیعی و محیط زیست در این کتاب‌ها که به کودکان و نوجوانان ما آموزش داده می‌شود تا چه اندازه ناچیز و در کمینه ممکن قرار دارد، رسانه ملی هرگز به شکلی سزاوار و مسئولانه، در برنامه‌هایی مستمر به بیان ارزش‌های منابع طبیعی و تحلیل مسائل حوزه منابع‌طبیعی و محیط‌زیست کشور نپرداخته، ردپای مشخص و درخوری از آموزش‌ها و دغدغه‌های محیط‌زیستی در سریال‌ها و فیلم‌های سینمایی ما دیده نمی‌شود و خلاصه اینکه برنامه‌های مدون و جامعی که دارای توانمندی‌های ظرفیت‌سازی اطلاعاتی و فرهنگی در جامعه باشد، در برنامه‌های میان‌مدت و بلند مدت توسعه‌ای کشور کمتر دیده می‌شود تا در این رهیافت شاهد افزایش حساسیت‌ها و علاقه روزافزون مردم کشورمان در حوزه منابع طبیعی و محیط‌زیست باشیم!

روزنامه پرمخاطب تهران ‌امروز، یکی از معدود روزنامه‌های فعال در حوزه محیط‌زیست و منابع طبیعی کشور بوده که همواره هوشیارانه و شجاعانه، به‌صورت کارشناسی به تهدیدهای طبیعت وطن – به وی‍ژه طبیعت سرزمین بختیاری و منطقه زاگرس میانی – پرداخته و با اطلاع رسانی و نقدهای کارشناسی از رخدادهای تلخ محیط‌زیستی، دین خود را به این آب و خاک ادا کرده است.

از روزهای آغازین فعالیت‌های نگارنده به عنوان عضو کوچکی از جمع فعالان محیط‌زیستی کشور؛ شاهد بوده که خبرنگاران پرتلاش بخش محیط‌زیست تهران‌امروز، دغدغه‌مندانه لکنت‌های مدیریتی و تهدیدهای «توسعه پایدار» در کشور و زاگرس میانی را به چالش کشیده و با روحیه‌ای خستگی‌ناپذیر، بی‌پرده به ظرفیت‌ها و تهدیدهای پیش‌روی زیست بوم‌های کم‌همتای کشور پرداخته و با نقدهای کارشناسی، برای پایداری کیفیت زیستن در طبیعت ایران و زاگرس، سزاوارانه به روشنگری مشغول بوده‌اند.

خسته نباشی و دست مریزادی جانانه به خبرنگاران عزیز و پرتلاش محیط زیستی در روزنامه تهران‌امروز که هوشیارانه اخبار و موضوعات مربوط به حوزه محیط زیست و منابع طبیعی منطقه زاگرس و دیار بختیاری را مسئولانه و شجاعانه پوشش می‌دهند. نگارنده به سهم خود تلاش های ارزنده این روزنامه در دفاع و پاسداری از طبیعت وطن را ارج نهاده و در آستانه انتشار هزارمین شماره این رسانه نوشتاری، برای همه دست‌اندرکارانش بهترین‌ها را آرزو دارم.

به ماه های پایانی عمر هشتمین دوره مجلس شورای اسلامی نزدیک می شویم ولی بیشتر فعالان و کارشناسان حوزه منابع طبیعی و محیط زیست کشور بر این باورند که این گروه از بهارستان نشین ها هم نتواستند نمره قبولی این حوزه را در کارنامه خود و مرکز قانون گذاری کشور ثبت کنند.

بجز چند واکنش موردی و مثبت و کم اثر برخی نمایندگان، ناباورانه می دیدیم هر بار طرح و یا لایحه ای محیط زیستی در صحن بهارستان مطرح می شود، اکثریت نمایندگان با سطحی نگری ملاحظات اقتصادی، اجتماعی و یا سیاسی را در اولویت قرار داده و با ذبح ملاحظات محیط زیستی، مغایر با نظرات و دیدگاه های کارشناسی شده متولیان و متخصصین حوزه منابع طبیعی و محیط زیست کشور حرکت کرده و یا با ارجاع به کمیسیون های تخصصی مربوطه چنان بلائی بر سر آن لوایح می آوردند و در آن ها تغییر ایجاد می کردند که دیگر نشان چندانی از لایحه پیشنهادی نهادهای متولی به چشم نمی خورد!

شما فکر می‌کنید نمایندگان دوره هشتم، در حوزه منابع طبیعی و محیط زیست کشور چه نمره‌ای را در کارنامه‌ ی خود ثبت کرده اند؟!

در باره کارنامه محیط زیستی مجلس هشتم، می توانید مصاحبه محمد درویش، میترا البرزی منش و نگارنده با خبرنگار پرتلاش حوزه منابع طبیعی و محیط زیست کشور – خانم نگار حسینی – در خبرگزاری میراث فرهنگی بخوانید.

شوربختانه ناآگاهی و فرصت طلبی های سودجویانه برخی از نامزدهای ورود به مجلس و گروهی از حامیان آنان با نیازهای پاسخ داده نشده برخی جوامع محلی، دست در دست هم داده و فرصت انتخابات را برای منابع طبیعی و محیط زیست – خصوصا” در زیست بوم های توسعه نیافته – نامیمون و خسارت زا می کنند.

برخی نامزدهای برخوردار از نفوذ و قدرت لابی گری، طرح ها و پروژه های عوام پسندانه که فاقد هر گونه مطالعه و توجیه فنی هستند را به بخش های اجرائی تحمیل می کنند و یا به بهانه مقابله با بحران های بیکاری و پائینی سطح درآمد خانوار های ساکن در سکونتگاه های شهری و روستائی بی بهره از فرصت های اشتغال و درآمدزائی؛ به وعده های انتخاباتی غیرکارشناسی روی آورده و با بالا بردن سطح توقعات ناهمخوان با ظرفیت های بوم شناختی مناطق، مردم را در تقابل با اندوخته های طبیعی سرزمین شان قرار داده و تهدیدهای جدیدی را برای طبیعت و محیط زیست کشور بوجود می آورند.

برخی بهره برداران منابع طبیعی و متقاضیان زمین های ملی هم که از روی ناآگاهی، سودجوئی و یا فرصت طلبی، قدر این گونه زمان ها را می دانند؛ بی مهاباتر عزم خود را برای دست اندازی بیشتر به عرصه های طبیعی جزم کرده و یا با وارد کردن فشار بر نهادهای متولی حوزه منابع طبیعی و محیط زیست کشور، آنان را مجبور به تن دادن به خواسته های غیرقانونی خود کنند.

در همین باره، مصاحبه نگارنده و دلاور نجفی را می‌توانید در خبرگزاری میراث فرهنگی بخوانید.

در مواجه با بخش عمده دانشجویان و فارغ التحصیلان رشته های منابع طبیعی و محیط زیست کشور؛ نبود انگیزه های کاری لازم، کمینه حساسیت به رخدادهای تلخ محیط زیستی و پائین بودن سطح آگاهی های عملی و اجرائی آنان، نقیصه ای بوده که همواره ساختار آموزشی مراکز دانشگاهی را به چالش کشانده و متولیان حوزه منابع طبیعی و محیط زیست کشور را دل نگران کرده است.

در راستای تحقق ضرورت افزایش سطح ارتباطی و هم گامی بخش های دانشگاهی و اجرایی حوزه منابع طبیعی، برگزاری تورهای علمی دانشجویی، با اهداف مواجه مستقیم دانشجویان با بهره برداران و شناخت عینی آنان از مؤلفه های تخریب عرصه های منابع طبیعی، وضعیت معیشتی و ساختارهای اجتماعی جوامع محلی می تواند یکی از مؤثرترین راه های افزایش سطح آگاهی و حساسیت دانشجویان و ایجاد انگیزه های کاری در بین آنان به عنوان دست اندرکاران و متولیان آینده طبیعت کشور باشد.

البته فراموش نکنیم که این ماجرای پائین  بودن سطح حساسیت ها و انگیزه های حمایت از منابع طبیعی کشور محدود به مراکز دانشگاهی نمی شود و وضعیت آن در میان دیگر شهروندان ما غم بارتر است! شوربختانه با نظری به محتوای کتاب های درسی مقاطع ابتدایی و متوسطه آموزش و پرورش کشورمان هم در می یابیم که حجم آموزش‌های مربوط به حوزه منابع طبیعی و محیط زیست در این کتاب‌ها که به کودکان و نوجوانان ما آموزش داده می شود تا چه اندازه ناچیز و در کمینه ممکن قرار دارد.

رسانه ملی هرگز به شکلی سزاوار و مسئولانه، در برنامه هایی مستمر به بیان ارزش های منابع طبیعی و تحلیل مسایل حوزه منابع طبیعی و محیط زیست کشور نپرداخته، روزنامه ها و رسانه های نوشتاری محلی و کشوری فاقد یک صفحه ثابت محیط زیستی هستند، ردپای مشخص و درخوری از آموزش ها و دغدغه های محیط زیستی در سریال ها و فیلم های سینمائی ما دیده نمی شود و خلاصه این که برنامه های مدون و جامعی که دارای توانمندی های ظرفیت سازی اطلاعاتی و فرهنگی در جامعه باشد، در برنامه های میان مدت و بلند مدت توسعه ای کشور کمتر دیده می شود تا در این رهیافت شاهد افزایش حساسیت ها و علاقه روزافزون مردم کشورمان در حوزه منابع طبیعی و محیط زیست باشیم!

نگارنده دیروز – ۲۹ بهمن ۱۳۹۰ – در یک تور علمی فشرده یک روزه که به همت روابط عمومی اداره کل منابع طبیعی و دانشکده منابع طبیعی شهرکرد ترتیب داده شده بود، دانشجویان را برای بازدید از پروژه های در دست اجرای طرح صیانت و توسعه جنگل های لردگان همراهی کرده و در این برنامه دانشجویان از نزدیک با فعالیت های اجرایی منابع طبیعی، شیوه زندگی و وضعیت معیشتی جوامع محلی منطقه آشنا شده و دغدغه های حوزه منابع طبیعی و محیط زیست استان به بحث و تبادل نظر گذاشته شد.

چند سالی است که روز ۲۵ آذر در تقویم کشورمان به عنوان «روز پژوهش» نامگذاری شده و بر همین بنیاد چهارمین هفته آذرماه با شعار «بدون پژوهش و مطالعه تصمیم گیری نکنیم»، به نام «هفته پژوهش» نام نهاده شده است. پس از تشکیل وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، تقریبا” تمامی راه های پژوهشی در کشور به این وزارتخانه ختم شد و کم کم سایر مؤسسات و نهادهای تحقیقاتی و پژوهشی در کشور به حاشیه رفته و در سایه فعالیت های تحقیقاتی دانشگاهی و دانشجوئی قرار گرفت!

در این فضای هیاهوی تحقیقاتی جدید، بخش منابع طبیعی کشور که همواره مظلوم بود و هیچگاه در سبد اولویت های دولتمردان قرار نگرفته بود، بیش از پیش در سایه قرار گرفت و کم‌رنگ‌تر شد، آنقدر که حوزه‌ی منابع طبیعی وضعیتی شکننده پیدا کرده و پژوهش‌گران آن در تأمین حداقل نیازهای تحقیقاتی خود عاجز شدند. عدم تخصیص اعتبارات درخور و عدم توجه به نیازهای سخت افزاری و نرم افزاری، از جمله رخدادهای نگران‌کننده‌ای است که عملکرد بخش پژوهش در حوزه‌ی منابع طبیعی کشور را به چالش ‌کشانده است.

بی تردید تا زمانی که نگاه تصمیم گیران به تحقیقات بخش منابع طبیعی کشور اینگونه باشد و سهم تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی از بودجه سالانه کشور و تولید ناخالص ملی در کمترین حد ممکن قرار داشته باشد، نمی توان با چنین حمایت ها و سازوکارهایی انتظار افزایش کیفیت و کمیت نهاده‌ها و محصولات در حوزه‌ی کشاورزی، منابع طبیعی و امور دام را داشت تا در سایه آن آرمان های بلند اصل۵۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران عینیت یابد و مردم عزیزمان، ایران‌زمینی بانشاط و پایدار را تجربه کنند.

نگاه نادرست برخی مدیران و دست اندرکاران دستگاه های اجرائی بخش های کشاورزی و منابع طبیعی و شیوه های مدیریتی روزمرگی و فاقد آینده نگری حاکم بر فضای بخش اجرائی کشور، دستیابی به فضای هم اندیشی و افزایش سطح همکاری بخش های پژوهشی و اجرایی، با هدف ارتقاء سطح دانش کارشناسان بخش های اجرائی و متقابلا” آگاهی پژوهشگران از نیازهای پژوهشی و تحقیقاتی بخش های اجرایی منابع طبیعی و کشاورزی را با چالش های جدی مواجه کرده است.

اضافه بر ضرورت توجه درخور در حوزه ی منابع مالی و امکانات سخت افزاری، هم اندیشی و فهم بیشتر از نیازهای پژوهشی و اجرایی در عرصه های طبیعی، کشاورزی و دامداری، از جمله ضروریت های نرم افزاری مدیریت بر منابع طبیعی و کشاورزی کشور است. ارتباط نزدیک و مؤثر پژوهشگران با بخش اجرا باعث آشنایی بیشتر با مشکلات و چالش های موجود در مدیریت عرصه های منابع طبیعی و کشاورزی زیست بوم های کشور و اولویت بندی بهتر موضوعات پژوهشی گردیده و از سوی دیگر زمینه بهره مندی کارشناسان و متخصصین بخش اجرا از یافته های تحقیقاتی پژوهشگران را فراهم خواهد ساخت.

بنابراین اصلاح و تغییر نگاه برخی مدیران هر دو حوزه ی اجرا و پژوهش کشور سبب می شود هر یک از طرفین به درک درستی از نیازهای طرف مقابل و وظایف و مسئولیت های خود برسند و لازمه دستیابس به این مهم، ارتباط مؤثر و مستمر است. با ارتباط، نیازهای اساسی و اولویت دار شناخته شده و با برنامه ریزی های درازمدت، وظایف و مسئولیت های همسو تعریف شده و با مشخص شدن نقشه راه، دستیابی به اهداف مشترک میسر و امکان پذیر خواهد شد.

به امید آن روز ….

آژانس خبری بختیاری، یکی از معدود خبرگزاری های فعال در حوزه محیط زیست و منابع طبیعی کشور بوده و چهار سال است که به مانند دیده بانی هوشیار و شجاع، بی منت و بی سر و صدا  به ظرفیت های کم همتا و تهدیدهای طبیعت وطن – خصوصا” طبیعت سرزمین بختیاری و منطقه زاگرس میانی – پرداخته و با اطلاع رسانی و نقدهای کارشناسی از رخدادهای تلخ محیط زیستی، دین خود را به سرزمین مادری اش ادا کرده است.

روزهای آغازین مهرماه ۱۳۹۰؛ چهارمین سالگرد تأسیس این آژانس خبری بود که به عنوان یکی از دغدغه مندترین خبرگزاری های فعال در حوزه محیط زیست و منابع طبیعی کشور، لکنت های مدیریتی و تهدیدهای “توسعه پایدار” در زاگرس میانی را به چالش کشیده و با روحیه ای خستگی ناپذیر برای پایداری کیفیت زیستن در طبیعت بختیاری و زاگرس، سزاوارانه به روشنگری می پردازد.

خسته نباشی و دست مریزادی جانانه به جناب محسن حیدری و همکاران عزیز و پرتلاش شان که در آژانس خبری بختیاری یک صفحه مستقل به نام محیط زیست ایجاد کرده و هوشیارانه اخبار و موضوعات مربوط به حوزه محیط زیست و منابع طبیعی منطقه زاگرس میانی را مسئولانه و شجاعانه پوشش می دهند.

نگارنده نیز به سهم خود تلاش های ارزنده این آژانس خبری در دفاع و پاسداری از طبیعت وطن را ارج نهاده و در آستانه پنجمین سال فعالیت این رسانه سبز، برای همه دست اندرکارانش بهترین ها را آرزو دارم.