به دنبال نامه معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا – جناب آقای رحیم میدانی – در خصوص خودداری از ادامه عملیات احداث تونل انتقال آب سبزکوه که رونوشت آن برای سرکار خانم دکتر ابتکار معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور ارسال شده است، در گفتگویی با روزنامه قانون شرکت کردهام که متن کامل آن در شماره ۴۳۸ مورخ ۴ بهمن ۱۳۹۳ این روزنامه منتشر شده است:
مسعود بُربُر / گروه سرزمین/ روزنامه قانون؛ وزارت نیرو دستور توقف پروژه انتقال آب سبزکوه را داده است اما پیمانکار پروژه بیتوجه به همه هشدارها و حتی دستور کارفرما به فعالیت خود ادامه میدهد.
پیشتر فعالان محیط زیست این شبهه را مطرح کرده بودند که علیرغم مخالفت صریح سازمان محیط زیست و غیرقانونی خواندن توسط معصومه ابتکار، وزارت نیرو دستور داده است که این پروژه غیرقانونی ادامه پیدا کند. اکنون وزارت نیرو با صدور دستور توقف پروژه این شبهه را برطرف کرده است اما روشن نیست ادامه پروژه با پشتیبانی عزم چه کسی است که پیمانکار به دستور وزارتخانه نیز توجهی نمیکند.
در نامهای که رحیم میدانی، معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا خطاب به مهندس حاج رسولیها، مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران نوشته به صراحت آمده است که «تا زمان تکمیل مطالعات و تعیین تکلیف اخذ مجوزهای لازم شامل مصوبههای فنی، مجوز میراث فرهنگی و به ویژه مجوز مطالعات زیست محیطی، از شروع عملیات اجرایی طرح خودداری گردد.»
یک فعال محیط زیست منطقه در این باره به «قانون» میگوید: «اینکه خود وزارت نیرو در چنین سطحی اعتراف کند که پروژه نه مجوزهای لازم را دارد و نه به لحاظ فنی تایید لازم را گرفته است، از جهتی اتفاق خوبی است. در حوزه پروژههای بزرگ وزارت نیرو و تداخلی که با مسائل زیست محیطی رخ میدهد این اتفاق خوشایندی است اما به نظر میرسد که در سطوح مدیریت میانی یا پایین هنوز آن عزم لازم وجود ندارد که به دستورهایی که در راستای حفظ محیط زیست از بالا داده شده، تمکین شود.»
هومان خاکپور با بیان اینکه پروژه انتقال آب سبزکوه هم مشکل شکلی و هم مشکل ماهیتی دارد، میگوید: «متاسفانه این پروژه انتقال آب نیز مثل خیلی از پروژههای دیگر در راستای توسعه صنعت و کشاورزی است و نه تامین آب شرب. این پروژه نیز در منطقهای رخ میدهد که در آن صنایع را بدون ملاحظات زیستی و آمایش سرزمین مستقر کردهایم، برای تامین آب چاههایی در آن حفر کردهایم و اکنون با بجران آب رو به رو است. حالا برای تامین آب بیشتر برای این صنایع یکی از گزینهها انتقال آب از منطقه سبزکوه است که یکی از مناطق ارزشمند ما از نظر تنوع زیستی چه در حوزه گیاهی و چه جانوری است.» این کارشناس منابع طبیعی درباره مشکلات ماهیتی پروژه نیز توضیح میدهد: «همان طور که در نامه معاونت وزارت نیرو هم آمده این پروژه نه فقط مجوزهای ارزیابی زیست محیطی و مجوزهای لازم از دستگاههایی مثل میراث فرهنگی را ندارد بلکه به لحاظ فنی هم تایید لازم را به دست نیاورده است. در خود مطالعات پروژه قید شده است که تقریبا نیمیاز مسیر پروژه اصلا توسط مشاور امکان بررسی نبوده و در نیمیاز پروژه هیچ اطلاعی از آبخوانهای درون زمین ندارند و از خسارتهایی که میتواند به صورت جدی حیات منطقه را تهدید کند کاملا بیاطلاعند.»
به گفته او تا سالهای گذشته مردم منطقه چغاخور که مقصد نهایی تونل است به خسارتهایی که متخصصان در موردش هشدار میدادند و در گزارش خود مشاور هم تایید شده بود باور نداشتند. پروژه روی دبی چشمههای منطقه تاثیر شدید دارد و خیلی از چشمهها را با خشکی و برخی از چشمهها را با کاهش شدید دبی مواجه میکند اما شاید مردم خیلی به این اهمیت نمیدادند.
خاکپور میگوید: «با این حال میشود از یک جهت گفت خوشبختانه در همین ابتدای کار با ورود دستگاه تیبیام که البته بدون مجوز و به صورت غیرقانونی فعالیت میکرد به یک آبخوان برخورد کردند و این اتفاق منجر به ریزش کامل یک آبخوان شد و خسارتهایی هم به دستگاه وارد کرد. یکی از چشمههای پر آب و بزرگ منطقه را با کاهش شدید دبی مواجه کرد و این هشدار را به مردم داد که هشدارهای کارشناسان و فعالان محیط زیست جدی است.»
به گفته او این موضوع در منطقه منجر به واکنشهایی اعتراضی هم شد اما علیرغم این اعتراضات، غیرقانونی خواندن پروژه توسط رئیس سازمان محیط زیست و حتی دستوری که وزارت نیرو داده است مجری پروژه و پیمانکار به کارش ادامه میدهد و توجهی به نامه نکرده است.
شهرام احمدی مدیرکل حفاظت محیط زیست استان چهارمحال و بختیاری نیز در گفتوگو با «قانون» بر غیرقانونی بودن عملیات اجرایی تونل تاکید کرده و گفته بود که شکایت نیز کرده است. در نامه مورخ ۹ دی ماه ۱۳۹۳ که به امضای او رسیده خطاب به ریاست اداره حفاظت از محیط زیست بروجن آمده است: «در اسرع وقت از هرگونه عملیات اجرایی قبل از اخذ مجوز ارزیابی از سازمان حفاظت محیط زیست کشور جلوگیری نمایید.»
رونوشت این نامه به مدیرکل سازمان بازرسی استان، مدیرکل دیوان محاسبات استان، دادستان دادسرای عمومیو انقلاب بروجن، مدیرعامل شرکت آب منطقهای استان و مجری طرح انتقال آب نیز ارسال شده است.
تونل انتقال آب سبزکوه به چغاخور که قرار است آب را از سرچشمههای رود کارون در کوه کلار به شهرستان بروجن منتقل کند، دهها چشمه در استان چهارمحال و بختیاری را خشک میکند، دست کم ۱۵۰ میلیون متر مکعب منابع آبی را در معرض خطر قرار میدهد و فاجعه منابع آبی و تنشهای شدید اقتصادی و زیست محیطی را به دنبال میآورد. با توجه به اینکه دکتر معصومه ابتکار، رئیس سازمان محیط زیست کل کشور و معاون وزیر نیرو نیز صراحتا انجام هرگونه عملیات اجرایی در این پروژه را ممنوع اعلام کردهاند مشخص نیست دستور چه کسی باعث شد عملیات اجرایی حفر تونل متوقف نشود.