دکتر مرتضی خداقلی عزیز هنوز خوانندگان گرامی طبیعت بختیاری را فراموش نکرده و همواره با ارسال مستمر گزارشات ارزشمند وضعیت ماهانه‌ی خشکسالی کشور، ما را مورد لطف خود قرار داده است. ضمن تجدید قدر دانی از او و همکاران ارجمندشان در پایگاه مدیریت خشکسالی کشاورزی اصفهان، مشروح گزارش ۵ ماهه اول سال آبی ۹۱ – ۹۰ این تیم سختکوش که برای این تارنما ارسال گردیده است؛ انتشار می بابد:
وضعیت خشکسالی ایران از ابتدای مهر تا پایان بهمن ماه ۱۳۹۰ :
نتایج پایش و تحلیل خشکسالی پس از گذشت ۵ ماه از ابتدای سال آبی ۹۱-۹۰ نشان می دهد علی رغم بارش های قابل توجه در ماه های آبان و آذر هنوز بسیاری از مناطق کشور در شرایط خشکسالی با شدت های مختلف بسر می برند. در نگاه کلی آمار ایستگاه های هواشناسی نیمه شمالی کشور، افزایش بارش و نیمه جنوبی کاهش بارش نسبت به میانگین دراز مدت را نشان می دهند. گرچه شاهد سیطره خشکسالی در بیش از نیمی از کشور می باشیم ولی در مقایسه با سال آبی گذشته وضعیت خشکسالی بهبود یافته است؛ اگرچه کماکان متوسط وزنی بارش در کل کشور نشان از کاهش بارش به میزان حدود ۸ درصد دارد. با امید به تدوام نزول بارش درماه های آینده و بهاری سرسبز، نتایج حاصله از تجزیه و تحلیل نقشه ها در بهمن ماه به شرح ذیل می باشد:
نمودار شماره ۱ نشان می دهد در بهمن ماه، ایران با ۴ کلاس خشکسالی و ۴ کلاس ترسالی مواجه است. خشکسالی بسیار شدید که در حدود ۲۱٫۳ درصد از مساحت کشور را در برگرفته، بیشترین مساحت را در بین کلاس های خشکسالی به خود اختصاص می دهد و از نظر موقعیت مکانی از کرانه های خلیج فارس آغاز گشته و پس از در برگرفتن شهرستان های اهواز و ایرانشهر و بخش های وسیعی از استان های یزد و کرمان در بخش جنوبی رباط پشت بادام خاتمه می یابد. خشکسالی متوسط با در برگرفتن مساحتی در حدود ۱۹ درصد از کشور به صورت نواری خشکسالی بسیار شدید و شدید را در برگرفته و از ایوان آغاز گشته و با گذر از بخش های مرکزی استان فارس، بخش شمال و شمال غربی استان یزد و بخش جنوبی استان خراسان در گوشه جنوب شرقی کشور خاتمه می یابد. خشکسالی خفیف که در حدود ۱۵٫۵ درصد از مساحت کشور را به خود اختصاص داده است به صورت کمربندی بخش شمال غربی را به شرق پیوند می دهد و در شهرستان های زهک و زابل پایان می یابد و در آخر، خشکسالی شدید کمترین درصد مساحت خشکسالی را شامل شده به طوری که در حدود ۷ درصد از مساحت ایران در این طبقه جای گرفته و همانند نواری باریک در اطراف خشکسالی بسیار شدید می باشد و بیشترین مساحت آن در استان خوزستان دیده می شود. با استمرار بارش ها در اقصی نقاط کشور در این ماه نیز شاهد ترسالی بوده ایم. سهم ترسالی خفیف با اختلاف جزئی نسبت به ترسالی متوسط از کلاس های دیگر ترسالی بیشتر بوده است و در حدود ۱۱٫۳ درصد از مساحت ایران را به خود اختصاص می دهد و بیشتر در بخش های مرکزی ایران این کلاس ترسالی ملاحظه می شود، همچنین ترسالی متوسط با دربرگرفتن ۱۰٫۸ درصد در امتداد ترسالی خفیف کشیده شده است. ترسالی بسیار شدید و شدید با مساحتی تقریباً برابر که به ترتیب عبارت است از ۷٫۳۵ و ۷ درصد در مجموع به صورت نواری ازشمال شرقی ترین نقطه کشور به سمت استان تهران کشیده شده، به طوری که ترسالی شدید، ترسالی بسیار شدید را در برگرفته است.
از نکات قابل توجه ویژگی های بارشی طی این مدت که در نمودار شماره ۱ بخوبی نمایش داده شده، این است که در برخی مناطق تاکنون بارشی نازل نشده در صورتیکه در برخی مناطق دیگر کشور بارش در حجم قابل ملاحظه ای بوده و به عبارت دیگر در برخی نقاط کشور کماکان خشکسالی تهدید کننده می باشد و بحران خشکسالی در کشور فراتر از ریزش بارش هایی در این حجم است. بنابراین نمی توان به امید تداوم ریزش در کشور در آینده بود و بیمه نمودن منابع آبی در درازمدت، نیازمند راهکارهای علمی و عملی و همکاری های منسجم است.
خلاصه وضعیت خشکسالی ایران از مهرماه تا پایان بهمن ماه ۱۳۹۰
– مجموع بارندگی ایران تا پایان بهمن ماه در سال آبی جاری: ۱۲۴٫۷ میلیمتر
– مجموع بارندگی دراز مدت ایران در این دوره: ۱۳۵٫۲ میلی متر
– درصد کاهش بارندگی نسبت به دوره آماری بلند مدت: ۷٫۷ درصد
– بالاترین درصد خشکسالی: ایستگاه های سینوپتیک جیرفت با ۹۷٫۵ درصد کاهش بارش نسبت به میانگین درازمدت
– بالاترین افزایش بارش: ایستگاه اصفهان با ۱۱۵درصد افزایش بارندگی نسبت به میانگین درازمدت.
.
.