خبرگزاری مهر، گروه جامعه-مسعود بُربُر: هر بار که از عیسی کلانتری در این چند ماهی که به سازمان محیط زیست آمده درباره تنوع زیستی سؤال شده، گفته آب، هر بار که از او درباره حیات وحش پرسیده‌اند گفته آب، و حتی هرگاه درباره یوزپلنگ ایرانی که نماد محیط زیست ایران است از او پرسیده‌اند گفته آب! اما به راستی سازمان محیط زیست در ماه‌هایی که از زمان ریاست او بر سازمان محیط زیست گذشته، به جز ممنوع کردن مصرف آب بطری و اعلام مخالفت رسانه‌ای با بهره‌برداری از آب‌های ژرف (که هیچ گاه از طرحی دوردست بر روی کاغذ فراتر نرفته)، و یا اعلام موافقت با طرحهای انتقال آب مختلف (که همواره مورد مخالفت سازمان بوده‌اند) در حوزه آب چه کرده است؟

معاون او در این باره به خبرگزاری مهر می‌گوید: تعداد زیادی متخصص شناخته‌شده در سطح ملی و حتی بین‌المللی در این مدت وارد سازمان حفاظت محیط زیست شده‌اند.

آن چیزی که آقای کلانتری و سازمان به طوری کلی می گوید که ما صادر کننده مجوز نیستیم مغلطه‌آمیز است. اتفاقا این فرایند دقیقا صدور مجوز است یعنی در قانون آمده صدور مجوز محیط زیستی طرح های توسعه با سازمان حفاظت محیط زیست است.

سرپرست معاونت محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست اضافه می‌کند: دفتری تحت عنوان حفاظت از تالاب‌ها یا دفتر مدیریت اکوسیستمی تالاب‌ها به صورت مستقل با مدیریت دکتر مسعود باقرزاده کریمی ایجاد کردیم.

اتوبوس متخصصان آب در راه سازمان محیط زیست

حمید ظهرابی ادامه می‌دهد: با مجوزی که برای استخدام نیروی انسانی کسب کرده‌ایم تعداد زیادی کارشناس آب را به سازمان محیط زیست خواهیم آورد و به این ترتیب ظرفیت‌سازی در این سازمان برای مساله آب در حال شکل‌گیری است.

وی بدون این که مشخص کند با وجود خیل دانش‌آموختگان بیکار محیط زیست چه دلیلی برای استخدام متخصصان «آب» در کار است که اغلب دانشی در زمینه محیط زیست ندارند می‌گوید: سازمان محیط زیست فعلاً در حال تجهیز است و باید به آن فرصت بدهیم. البته می‌پذیریم که در شرایط بسیار ویژه هستیم و در چهار حوضه اصلی بیشتر از ۸۰ درصد کاهش بارندگی نسبت به میانگین بلندمدت داشته‌ایم اما می‌توانیم امیدوار باشیم در آینده سازمان با قدرت در این زمینه حضور داشته باشد.

ظهرابی تصریح می‌کند: سازمان محیط زیست از بدو ورود آقای کلانتری بر موضوع آب تأکید داشته و به راستی هم تأکید ایشان درست است چرا که حیاتی‌ترین موضوع محیط زیست کشور آب است.

معاون کلانتری درباره مساله موافقت‌های سازمان محیط زیست با طرح‌های انتقال آب بین حوضه‌ای نیز مدعی است: اصلاً متولی تخصیص آب به خارج حوضه، سازمان محیط زیست نیست و وزارت نیروست. از جمله‌ی پیشنهادهای وزارت نیرو ممکن است انتقال آب بین حوضه‌ای باشد. سازمان محیط زیست تنها باید ارزیابی اثرات زیست محیطی را ببیند و اثرات را در مبدأ و مقصد بررسی کند.

ظهرابی در پاسخ به اینکه سازمان محیط زیست در وظیفه قانونی خود در حوزه آب یعنی تعیین و تخصیص حق‌آبه محیط زیست و تالاب‌ها چه کرده به خبرنگار مهر می‌گوید: سازمان محیط زیست تنها موظف است حقابه تالاب‌ها را تعیین کند و تخصیص آن با وزارت نیرو است.

کلانتری مغلطه می‌کند

دبیر انجمن مهندسان صنعت آب خوزستان در پاسخ به این ادعای سازمان که صدور مجوز انتقال آب با سازمان محیط زیست نیست به خبرنگار مهر می‌گوید: آن چیزی که آقای کلانتری و سازمان به طور کلی می گوید که ما صادرکننده مجوز نیستیم مغلطه‌آمیز است. اتفاقا این فرایند دقیقا صدور مجوز است یعنی در قانون آمده صدور مجوز محیط زیستی طرح های توسعه با سازمان حفاظت محیط زیست است.

فشاری به سازمان محیط زیست آمده تا برای تالاب‌های خوزستان مطالعه رسمی حقابه انجام ندهد چون اگر این را تعیین می کردند عددی می شد که آن وقت بحث انتقال آب از کارون دیگر قابل طرح نبودحمیدرضا خدابخشی توضیح می‌دهد: برای اینکه یک طرحی اعتباری از سازمان برنامه و بودجه بگیرد باید ۱۳ مجوز بگیرد، یکی مجوز تخصیص آب است و یکی از مجوزها هم مجوز محیط زیستی است. سازمان حفاظت محیط زیست هم ناظر است که آن اتفاقاتی که در طرح برای محیط زیست می‌افتد در سطح استاندارد باقی بماند یعنی مجوزش مجوزی نیست که یک بار صادر و تمام شود و سازمان بازرسی کل کشور قبل، در حین اجرا و بعد از اجرای کار حق نظارت دارد و همین اتفاق برای سازمان حفاظت محیط زیست هم می افتد یعنی در قبل، هنگام و بعد از اجرای طرح حق نظارت دارد.

وی تصریح می‌کند: به این ترتیب مجوز برداشت آب را وزارت نیرو صادر نمی کند. وزارت نیرو مجوزهای فنی را صادر می کند یعنی می گوید این طرح به لحاظ فنی، اقتصادی، اجتماعی از نظر ما مثلا قابلیت اجرا دارد اما صدور مجوز محیط زیستی با سازمان حفاظت محیط زیست است. این یک مغلطه ای است که الان در مذاکرات ایشان انجام می شود در حالی که دقیقا می تواند مجوز صادر نکند، همان طور که خانم ابتکار صادر نکرد و اعلام کرد که من مجوز نمی دهم وحتی خانم جوادی هم صادر نکرد. جالب اینجاست که خانم جوادی هم به خیلی از طرح های آبی ایراد گرفت و نوشت من مجوز نمی‌دهم و این قابلیت صدور مجوز ندارد. خلاصه اینکه اسمش مجوز است و این نیست که مجوز را یک دستگاه دیگری می دهد و ما بررسی می کنیم و می‌گوییم مثلا این اشکال دارد یا ندارد.

دبیر انجمن مهندسان صنعت آب خوزستان در پاسخ به خبرنگار مهر درباره وظیفه سازمان محیط زیست برای تأمین حق‌آبه تالاب‌ها نیز می‌گوید: مصوبه دقیق هیئت وزیران این است که تعیین حق آبه تالاب‌ها با سازمان حفاظت محیط زیست است و تخصیص حق آبه تالاب‌ها با وزارت نیرو است. یعنی آن عددی که سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان حق آبه یک تالاب تعیین می کند آن خیلی در زنده نگه داشتن آن تالاب تعیین کننده است. حالا کافی است سازمان محیط زیست در یک جایی و بنا به یک مناسبتی، مثلاً بر اساس توافقی که با دستگاهی صورت داده، آن عدد را پایین‌تر اعلام کند.

خدابخشی در پاسخ به اینکه این عدد چگونه تعیین می‌شود توضیح می‌دهد: اتفاقا سازمان حفاظت محیط زیست برای این کار یک کتابچه استاندارد داده، به نام روش‌های تعیین حق آبه که جزو انتشارات سازمان حفاظت محیط زیست است و در آن روش‌ها را معرفی کرده است. قراردادی هم دو سال پیش بسته اند که قرار است برای ۵۰ تالاب، این مطالعات را انجام بدهد اما اینکه این قرارداد به نتیجه رسیده یا نه، تا کنون خروجی آن بیرون نیامده است.

نه تنها مشکلی از حق آبه زیستی تالاب‌ها و رودخانه‌ها حل نشده بلکه مجوز یک بارگذاری جدید هم بر این حق آبه‌ها تحمیل شده است

وی تصریح می‌کند: خیلی جالب است که علی‌رغم تمام حساسیت هایی که روی بزرگترین تالاب های کشور در استان خوزستان یعنی شادگان و هورالعظیم وجود دارد سازمان حفاظت محیط زیست برای آنها اصلاً قرارداد نبسته است و زمانی که دلیلش را پرسیدیم جوابی نداشتند بدهند. من فکر می کنم مراوداتی بوده و به هر حال برنامه هایی برای بالادست این تالاب‌ها وجود داشته که به اصطلاح فشاری به سازمان حفاظت محیط زیست آمده تا برای این‌ها مطالعه رسمی انجام ندهد که بعد قابل استناد باشد و دیگر آن طرح‌ها و برداشت‌های بالادستی ممکن نشود. اگر این را تعیین می کردند عددی می شد که آن وقت بحث انتقال آب از کارون دیگر قابل طرح نبود.

ما را به خیر تو امید نیست شر مرسان

یک کارشناس آب و منابع طبیعی عضو شبکه تشکل‌های محیط زیستی استان چهارمحال و بختیاری نیز در این باره به خبرنگار مهر می‌گوید: شاید بالاترین انتظاری که از رئیس سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان متولی حق آبه محیط زیست در حوزه آب وجود دارد این باشد که تلاش کند واقعا یک گام مثبت در تامین حق آبه تالاب‌ها و رودخانه‌ها بردارد.

هومان خاکپور توضیح می‌دهد: الان آن چیزی که مسلم است که حق آبه تالاب‌ها و رودخانه‌ها را از بین می‌برد به بخش صنعت و کشاورزی بر می‌گردد. مهمترین وظیفه رئیس سازمان حفاظت محیط زیست این است که تلاش کند که به حق آبه واقعی رودخانه‌ها و تالاب‌ها نزدیک شویم. براساس استانداردهای جهانی مجاز هستیم که ۴۰ درصد از آب قابل استحصال را در بخش کشاورزی و صنعت مصرف کنیم و ۶۰ درصد صرف حق آبه زیستی رودخانه‌ها و تالاب‌ها شود. الان در کشور براساس آمار، منابع فصلی بالای ۸۰ درصد استفاده می شود و کمتر از ۲۰ درصد به تالاب‌ها و رودخانه‌ها می رسد.

وی درباره عملکرد سازمان محیط زیست از زمان روی کار آمدن عیسی کلانتری معتقد است: آیا در این مدت توانسته ایم این ۲۰ درصد را به ۲۵یا ۳۰ درصد برسانیم؟ حقیقت این است که هیچ اتفاقی در آن بخش‌ها نیفتاده و تازه در همین مدت شاهد این هستیم که مجوز پروژه های انتقال آب هم صادر شده است.

رئیس سازمان به عنوان متولی محیط زیست کشور پیشنهاد می دهد که آب حاصل از صرفه‌جویی در کشاورزی را به جای محیط زیست به طرح های انتقال آب به سمت فلات مرکزی اختصاص بدهیم که این کاملا با وظایف و ماموریت های سازمان حفاظت محیط زیست مغایرت دارد

عضو شبکه تشکل‌های محیط زیستی استان چهارمحال و بختیاری تأکید می‌کند: این یعنی الان نه تنها مشکلی از حق آبه زیستی تالاب‌ها و رودخانه‌ها حل نشده بلکه مجوز یک بارگذاری جدید هم بر این حق آبه‌ها تحمیل شده است. با صدور مجوز انتقال آب رودخانه ونک به رفسنجان آن هم برای کشاورزی، هر میزان آبی که قرار است منتقل شود دقیقا آبی است که از حق آبه زیستی رودخانه‌ها و تالاب‌ها برداشت می شود.

خاکپور تصریح می‌کند: هیچ اتفاقی هنوز در بخش کشاورزی در بخش صرفه جویی در مصرف آب، مدیریت آب یا بهره وری آب اتفاق نیفتاده و آن چه مسلما الان شاهد هستیم این است که این برداشت‌ها و بارگذاری‌ها همه از محل حق آبه زیستی تالاب‌ها و رودخانه‌ها هستند که اتفاقاً به شدت در شرایط بحرانی قرار دارند.

وی توضیح می‌دهد: بسیاری از تالاب‌ها در کشورمان به کانون های تولید گرد و خاک تبدیل شده‌اند و تنها در استان خوزستان بالای ۳۰۰ هزار هکتار از عرصه های منطقه به کانون های تولید گرد و خاک تبدیل شده است.

عضو شبکه تشکل‌های محیط زیستی استان چهارمحال و بختیاری درباره راه حل این مشکل می‌گوید: هیچ راهی نمی‌تواند واقعا مشکل را حل کند مگر اینکه ما بتوانیم به اندازه آن حق آبه ای که این محیط های تالابی و جلگه ای استان خوزستان نیاز دارد به آن آب برسانیم. وظیفه اصلی سازمان حفاظت محیط زیست هم هست که این آب را تامین کند اما متاسفانه می بینیم که هنوز هیچ اتفاقی نیفتاده است و تازه رئیس سازمان به عنوان متولی محیط زیست کشور مکاتبه‌ای هم می‌کند و پیشنهاد می دهد که آب حاصل از صرفه‌جویی در کشاورزی را به جای حق‌آبه تالاب‌ها و رودخانه‌ها به طرح های انتقال آب به سمت فلات مرکزی اختصاص بدهیم که این کاملا با وظایف و ماموریت های سازمان حفاظت محیط زیست مغایرت دارد.

خاکپور تصریح می‌کند: در برنامه توسعه پنجم هم سازمان حفاظت محیط زیست موظف بوده است حق آبه محیط زیست را مشخص کند و آن حق‌آبه در هیچ بخش کشاورزی و صنعتی نباید استفاده شود. متاسفانه سازمان حفاظت محیط زیست در این مدت هیچ کدام از این اقدامات را انجام نداده و حق‌آبه هیچ کدام از تالاب های کشور براساس این تعهدی که برای سازمان حفاظت محیط زیست مشخص شده تامین نشده است.

وی درباره اینکه مسئولیت این کار با کیست می‌گوید: هیچ دستگاهی این مسئولیت را نمی پذیرد که نظارت کند که آب توسط بخش کشاورزی و بخش صنعت برداشت نشود. اما وقتی متولی تامین حق آبه تالاب‌ها و رودخانه‌ها سازمان محیط زیست است پس این تولی‌گری و مسئولیت چیست؟ این مسئولیت دقیقاً همین است که باید نظارت کنند تا این آب واقعا به طور کامل به تالاب برسد و جایی برداشت نشود.

خاکپور توضیح می‌دهد: درست است که تامین حق آبه براساس قانون وظیفه وزارت نیرو است ولی این که این حق آبه توسط وزارت نیرو تامین شده یا نشده به عهده سازمان حفاظت محیط زیست است که متاسفانه هیچ وقت در این موضوع هیچ نظارتی نداشته است و پیشنهاد طرح انتقال آب هم می‌دهد.

به این ترتیب به نظر می‌رسد عیسی کلانتری که بارها مساله آب را «برند» شخصی خود و اولویت اول سازمان محیط زیست عنوان کرده نه تنها وظایف ابتدایی خود در این حوزه را دنبال نکرده که تصمیمات مخربی هم در این زمینه گرفته است. به این ترتیب می‌توان گفت وی که اخیراً اعلام کرده «محیط زیست در برابر فشارهای بیرونی نمی‌تواند زیاد مقاومت کند» خود یک‌تنه فشاری بیرونی بر محیط زیست به شمار می‌رود!

عضو شبکه تشکل‌های محیط زیست و منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری درباره خودسوزی تالاب خان میرزا در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: خودسوزی تالاب پدیده‌ای نادر است. یکی از آتش سوزی های نادر در عرصه های طبیعی که عامل انسانی به صورت مستقیم در آن نقش ندارد. می دانیم که آتش‌سوزی‌های منابع طبیعی کشور بیش از ۹۵ درصد عامل انسانی دارد. یا در اثر یک خطای انسانی است یا یک رفتار عمدی است. ولی این جزو معدود آتش سوزی هایی است که انسان به صورت مستقیم نقشی در آن ندارد.

هومان خاکپور افزود: در طول چند سال گذشته تنها دو مورد یکی در تالاب پریشان و یکی در همین تالاب از این اتفاق گزارش شده است. معمولا هم علتش این است، وقتی که تالاب دچار خشکی خیلی شدیدی بشود و سطح آب های زیرزمینی به شدت پایین برود، بعد از فصل خشک تابستان که به هر حال خشکی تالاب شدیدتر می شود، خاک تالاب ها معمولا خاک های زغال سنگی است که مواد آلی بالایی دارد و گاز تولید می کند. با اولین بارندگی ها در فصل پاییز، وقتی آب وارد تالاب بشود باعث یک فعل و انفعالات شیمیایی در زیر زمین می شود و به صورت خود به خود یک حریق در زیر زمین اتفاق می‌افتد اما هیچ عوارضی در زمین که بتوانیم مشاهده کنیم ندارد. یعنی هیچ چیزی روی زمین از آتش نمی بینیم مگر اینکه در طول روز ببینیم جاهایی که سوراخی در زمین وجود دارد یک گاز بدبویی خارج می شود که حالت بخار مانند دارد و گرمای خیلی شدیدی دارد.

وی ادامه داد: معمولا در شب است که اگر کسی در تالاب حضور پیدا کند می تواند چاله های آتش که در این سوراخ ها و حفره های زمین هست را مشاهده کند. شب می توانیم آتش گداخته را واقعا ببینیم و معمولا روی سطح زمین هم اگر پوشش علوفه ای وجود داشته باشد آن هم دچار آتش سوزی می شود.

این فعال محیط زیست تصریح کرد: هم در تالاب خان میرزا و هم در تالاب پریشان که شاهد خودسوزی بودیم هر دوشان یک شرایط مشابه دارند. یعنی هم تالاب خان میرزا و هم تالاب پریشان دو تالابی هستند که قربانی توسعه بی رویه بخش کشاورزی و بهره برداری های غیراصولی از منابع آب زیرزمینی اتفاق می افتد. هر دو قربانی چاه های بخش کشاورزی هستند چون دو تالابی هستند که رودخانه ای به آنها وارد نمی شود و آب این تالاب ها معمولا از چشمه های اطراف یا از حوزه آبریز اطراف تالاب ها آبشان تامین می شود و بهره برداری بی رویه ای در بخش کشاورزی در اطراف این تالاب‌ها اتفاق می افتد.

خاکپور هشدار داد: خودسوزی این تالاب شاید آخرین اعتراض یا آخرین فریادش باشد یعنی آخرین نوع واکنشی که به رفتارهای ما در مدیریت تالاب یا برخورد ما با محیط های تالابی رخ می‌دهد این است که تالاب دچار خودسوزی می شود؛ شاید این آخرین مراحلی باشد که واقعا پس از آن فرو نشست زمین و بیابان زایی اتفاق می افتد.

وی یادآوری کرد: جالب است که همین تالاب خان میرزا تالابی بوده که حدود دو دهه پیش یک وسعت حدود ۲ هزار و ۸۰۰ هکتاری داشته و مردم محلی منطقه خیلی خوب به یاد دارند که پرندگان مهاجر در این تالاب می آمدند اما این تالاب را به بهانه توسعه بخش کشاورزی از دست دادیم.

این فعال محیط زیست توضیح داد: در دهه ۶۰ بود که جهاد وقت با یک کانال زهکش کاملا آب تالاب را تخلیه کرد و تالاب را به زمین کشاورزی تبدیل کرد. در این اتفاق دو هزار هکتار توسعه اراضی کشاورزی داشتیم و چاه های زیادی آنجا حفر شد که شامل چاه های مجاز و چاه های غیرمجاز بود.

خاکپور تصریح کرد: چاه های غیرمجاز تکلیفشان معلوم است اما نظارتی نیست. متاسفانه روی میزان برداشت چاه‌های غیرمجاز هیچ کنترلی نیست و هیچ کنتور هوشمندی برای نظارت و میزان مجاز برداشت وجود ندارد. همین باعث شد که دشت خان میرزا به عنوان یکی از یازده دشت در استان چهار محال و بختیاری که در شرایط بحرانی است قرار می گیرد و از این میان بحرانی ترین شرایط را دشت خان میرزا دارد که تا ۷۰ سانتی متر فرو نشست زمین را داریم.

وی تأکید کرد: علیرغم این وضعیت که به شدت سطح آب های زیرزمینی پایین رفته متاسفانه وزارت نیرو اجازه کف‌شکنی داده و چاه ها پایین تر رفته اند و حتی آب های پایین هم تخلیه می شود در حالی که در خیلی از روستاها که آب شربشان وابسته به همین چاه ها بوده نیترات آب به شدت بالا رفته و مشکل آب شرب دارند.

عضو شبکه تشکل‌های محیط زیست و منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری هشدار داد: هنوز الگوی کشت سال ۹۶ ما اشتباه است و با این وضع آنجا برنج کاری داریم و کشت های پر مصرفی مثل لوبیا داریم. با این وضعیت متوجه می شویم هنوز نه مردم، و نه مسئولان منطقه به این درک نرسیده اند که واقعا شرایط بحرانی است. اگر واقعا باور داشتیم که شرایط بحرانی است قطعا نظارت بیشتری روی میزان برداشت می‌شد و در بحث مصرف مدیریتی اعمال می شد یا دست کم الگوی کشت رعایت می شد که متاسفانه هیچ کدام از این اتفاقات نمی افتد.

خاکپور درباره راهکار برخورد با این مشکل گفت: تنها راه مهار این آتش و خاموش کردنش وارد کردن آب است و هیچ راه دیگری ندارد. این اتفاق هم افتاد و چشمه های بالادست روستاهای اطراف آب را از طریق لوله هدایت کردند و یک هفته آب تمامی چشمه ها به همان منطقه وارد شد و آتش خاموش شد. در کوتاه مدت الان باید این اتفاق بیفتد چون واقعا نزدیک یک روستا هم هست و بیم آن هست که واقعا به زیرساخت های روستا آسیب بزند چون زیر زمین اطلاعاتی در دست نیست که گستره آتش تا نزدیک روستا رسیده، تا زیر روستا رسیده، یا به کجا رسیده است. واقعا هیچ اطلاعاتی از عمق آتش سوزی در دست نیست و ممکن است غیر از تاسیساتی که در آن نزدیکی ها هست خطر تهدید جانی هم باشد.

وی ادامه داد: برای بلند مدت واقعا الان زمانش رسیده تا قبل از اینکه خیلی دیر شود و واقعا شاهد فرو نشست های بیشتر در منطقه باشیم و آبخوان‌ها را از دست بدهیم و با فرو نشست زمین پر بشود کاری کنیم و شاهد یک بیابان زایی در منطقه نباشیم چون واقعا منطقه ای است که بیش از ۲۰ روستا اطراف همین تالاب است و یک شهر اطراف این تالاب است.

عضو شبکه تشکل‌های محیط زیست و منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری هشدار داد: اگر واقعا این تالاب دچار فرو نشست بشود و شاهد پدیده بیابان زایی باشیم امکان سکونت در این روستاها و منطقه نیست و بعد بیم مهاجرت گسترده در منطقه را داریم. قبل از اینکه دیر شود باید به سمت مدیریت مصرف برویم و بخش کشاورزی را سامان دهی کنیم، الگوی کشت را رعایت کنیم، واقعا از کشت محصولات با نیاز آبی بالا و پرمصرف مثل برنج جلوگیری کنیم و به سمت این برویم تا چاه هایی که به صورت غیرمجاز حفر شده پلمپ شوند و چاه هایی که مجاز هستند یک نظارت و کنتور هوشمند روی آنها نصب شود. حتی اگر بتوانیم باید یک تناوب نکاشت داشته باشیم که بتوانیم به این آبخوان کمک کنیم به شرایط طبیعی برگردد. بعد باید یک نظارت جدی داشته باشیم که متناسب با میزان تولید آب در آن منطقه در بخش کشاورزی استفاده کنیم.

خاکپور با اشاره به نگرانی از سوء‌استفاده طرح‌های انتقال آب از این اتفاق گفت: یکی از گزینه هایی که الان برای این دشت در دستور کار دولتی هاست و با مخالفت ها مواجه شده آن است که قرار است صد میلیون متر مکعب از همین تخصیص ونک رفسنجان به همین دشت بدهند. واقعا این نگرانی هست که این اتفاق خطر انتقال آب را تشدید بکند در حالی که راهکار اساسی این نیست که ما واقعا آب منتقل کنیم و با پروژه های انتقال آب مشکل را حل کنیم. باید مدیریت مصرف داشته باشیم و متناسب با میزان تولید آب در منطقه کشاورزی داشته باشیم.

وی تصریح کرد: این یک حقیقت انکارناپذیر است که پروژه های انتقال آب توهم مصرف ایجاد می کنند. در همین مطالعات پروژه انتقال آب به دشت خان میرزا هست که واقعا دوازده هزار هکتار دیگر با این انتقال به اراضی کشاورزی منطقه اضافه بشود. این بسیار خطرناک است. شاید این فقط یک توجیه و بهانه دروغین است که می گویند آب را می خواهیم برای تعادل بخشی ببریم، در صورتی که دقیقا در مطالعاتشان دوازده هزار هکتار توسعه اراضی کشاورزی پیش بینی شده و این تازه چیزی است که روی کاغذ است، وقتی آب برود بیش از این چیزی که روی کاغذ است در واقعیت توسعه اراضی کشاورزی خواهیم داشت.

خاکپور در پایان تصریح کرد: نه تنها با این انتقال آب دشت احیا نمی شود و تعادل بخشی در دشت اتفاق نمی افتد، بلکه به خاطر این که توسعه اراضی کشاورزی داریم وضع دشت به مراتب بدتر می شود، حق آبه زیستی تالاب به مراتب بیشتر در معرض خطر قرار می گیرد و بیم نابودی تالاب و بیابانی شدن آن بیشتر می شود.

خبرگزاری مهر: عضو شبکه تشکل‌های محیط زیستی استان چهارمحال و بختیاری درباره نامه محرمانه اخیر عیسی کلانتری در خصوص مصرف آب خوزستان به خبرنگار مهر، گفت: آنچه فکر می کنم بیش از همه در نگاشتن چنین نامه‌ای حیرت آور باشد این است که این نامه توسط رئیس سازمان حفاظت محیط زیست یا به نوعی متولی محیط زیست کشور نگاشته شود.

عیسی کلانتری به عنوان رئیس سازمان حفاظت محیط زیست اخیراً یک نامه محرمانه به رئیس جمهور نوشته بود که در آن یک آمار عددی از میزان مصرف آب در بخش کشاورزی استان خوزستان اعلام کرده و با ارائه یک برنامه صرفه جویی یا مدیریت آب در بخش کشاورزی استان خوزستان برآورد کرده بود چیزی حدود یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون متر مکعب آب می تواند از محل این مدیریت آب در استان خوزستان به دست بیاید و سپس توجیه کرده بود که با این مقدار می‌توان تمام نیازهایی که در منطقه فلات مرکزی تحت پروژه های انتقال آب مطرح است را تأمین کرد. نامه‌ای که در میان فعالان محیط زیست و کارشناسان به توجیه پروژه های انتقال آب خوزستان به منطقه فلات مرکزی تعبیر شد.

هومان خاکپور افزود: در تمام نظرات کارشناسی در کشورمان در بخش آب و محیط زیست و حتی در خود سخنان آقای کلانتری قبل از مسئولیتش روشن است که در کشورمان میزان مصرف آب در شرایط بحرانی است و می شود گفت در دنیا رتبه اول را در میزان مصرف آب قابل استحصالمان که چیزی حدود ۸۰ درصد است داریم. بر اساس آن چیزی که استاندارد جهانی است و قابل قبول و مطلوب است باید حدود ۴۰ درصد آب های قابل استحصال را استفاده کنیم تا به شرایط بحرانی وارد نشویم.

وی ادامه داد: مگر نه این که شخص اول متولی محیط زیست کشور باید به این سمت برود که ما برسیم به استانداردهای جهانی مصرف آب یعنی به ۴۰ درصد مصرف آب برسیم، یا این که ۶۰ درصد آب باید در حوزه تامین حق آبه های زیستی صرف شود؟ اگر یک چنین مکاتبه و برآورد عددی و یک توجیهی به این شکل برای بحث پروژه های انتقال آب توسط وزارت جهاد کشاورزی یا وزارت صنایع یا وزارت نیرو اتفاق می افتاد خیلی شگفت آور نبود اما وقتی توسط رئیس سازمان حفاظت محیط زیست که باید خودش مدافع تامین حق آبه رودخانه ها و تالاب ها باشد این شگفت آور می شود.

این فعال محیط زیست تصریح کرد: به فرض محال که بتوانیم چنین صرفه جویی در بخش کشاورزی داشته باشیم مگر نه این است که الان تمامی تالاب های ما با کاهش آورد طبیعی مواجه هستند، تمامی تالاب های ما در منطقه خوزستان رو به خشکی رفته اند، تمامی مناطقی که به عنوان تالاب بودند در منطقه جنوب کشور یا در حوزه کارون خشک شده‌اند و به کانون های ریزگرد تبدیل شده اند؟ مگر نه این است که ما باید تلاش کنیم تا بتوانیم حق آبه زیستی تالاب ها را تامین کنیم، بتوانیم حق آبه کارون بزرگ را تامین کنیم، بتوانیم واقعا آن حق آبه ای یا حداقل آب پایه ای که باید از دهانه خلیج فارس از طریق رودخانه اروند و رودخانه بهمن شیر وارد خلیج فارس بشود تا ما بتوانیم خلیج فارس را زنده داشته باشیم تأمین کنیم؟ مگر نه این است که سازمان حفاظت محیط زیست باید از تمامی حق آبه ها دفاع کند و این سازمان است که باید تلاش کند تا همین صرفه جویی هایی که آقای کلانتری هم به درستی در نامه شان گفته اند در بخش کشاورزی در بخش صنعت و شرب، اتفاق بیفتد تا ما بتوانیم یک برداشت منطقی از آب در کشورمان برسیم و حق آبه های زیستی تالاب ها و رودخانه ها رعایت شود؟

خاکپور تأکید کرد: وقتی می بینیم که سازمان متولی محیط زیست، سازمان متولی تالاب ها و رودخانه ها، خودش به دنبال تامین آب برای پروژه های انتقال آب است و اصلا اهمیتی برایش ندارد که در رویکردهایش و در برنامه های پیشنهادیش به دنبال تامین حق آبه زیستی رودخانه ها و تالاب ها باشد، این شگفت آور می شود.

وی ادامه داد: متأسفانه با چنین نامه‌ای از طرف سازمان محیط زیست به دنبال توجیه انتقال آب هستیم بدون این که ببینیم در کشور آیا شرایط اعمال چنین برنامه های افزایش راندمان آبی وجود دارد یا نه. در تمامی کشورمان چه در استان چهار محال بختیاری چه در اصفهان و چه حتی خوزستان برنج کاری باید ممنوع شود، همان طور که جزو برنامه های بلند مدت و تاکیدات وزارت جهاد کشاورزی است که فقط برنج کاری در منطقه شمال کشور که میزان تبخیر پایین است اتفاق بیفتد اما رئیس سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان متولی دنبال اعمال چنین برنامه هایی نیست.

عضو شبکه تشکل‌های محیط زیستی استان چهارمحال و بختیاری گفت: سازمان حفاظت محیط زیست باید به خاطر تامین حق آبه های زیستی رودخانه و تالاب هایش به دنبال این باشد که بخش کشاورزی چنین اصلاحاتی انجام بدهد اما می بینیم نه تنها به دنبال چنین اصلاحاتی نیست که حتی سازمان «حفاظت محیط زیست» به دنبال توجیه کردن پروژه های انتقال آب و بازی کردن در میدان مافیای آب است.

خاکپور تصریح کرد: انگار سازمان محیط زیست ماموریتی پیدا کرده تا در میدان مافیای آب بازی کند و ماموریت جدیدی برای این سازمان تعریف شده و ماموریت های اصلیش کاملا فراموش شده است. این نگران کننده است و اتفاق بسیار بدی است که در طول شاید چهار دهه گذشته که سازمان محیط زیست با چالش های بسیار زیادی در حوزه مدیریت سرزمین مواجه بوده اما الان در شرایط کاملا متفاوت است.

وی تأکید کرد: در بحث حق آبه زیستی رودخانه ها، یکی از مشکلات عمده این است که وزارت نیرو مدعی است از خروجی سدها حق آبه رودخانه را رها می کند اما سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان متولی باید نظارت کند تا این حق آبه به پایان رودخانه که تالاب هاست برسد و متاسفانه این صیانت اتفاق نمی افتد و می بینیم که حق آبه زیستی رودخانه ها به خاطر این که واقعا کسی نیست از آن دفاع کند در طول مسیر توسط بخش کشاورزی یا بخش صنعت برداشته می شود.

این فعال محیط زیست تصریح کرد: شاهد این هستیم که تمام تالاب ها و رودخانه ها رو به نابودی است و کلا حیات این سرزمین با مخاطره های جدی مواجه است و شگفت آور این است که برخورد رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کسی که به عنوان متولی طبیعت این کشور است و کسی است که باید به هر حال پایداری و شادابی و سلامت این سرزمین مد نظرش باشد به دنبال منافع گروهی و بخشی و باندی است.

خاکپور در پایان گفت: در ادبیات رئیس سازمان محیط زیست و در نوع رفتاری هم که حتی با نمایندگان مجلس در اهواز داشت کاملا از یک ادبیات دور از شأنیت معاون رئیس جمهور و یک مقام عالی کشور استفاده می کند. من فکر می کنم این گونه ادبیات تا کنون در هیچ کدام از مقامات ارشد کشور وجود نداشته که با نمایندگان مردم یک چنین رفتار زشت و زننده ای داشته باشند و فکر می کنم فارغ از بحث های تخصصی شأنیت نظام جمهوری اسلامی با چنین رفتارهایی زیر سوال می رود.