مهار بیابان‌زایی تنها وبلاگ ایرانی حاضر در یکی از بزرگترین رقابت‌های بین‌المللی وبلاگ‌های محیط زیستی جهان است که اینک به‌همراه سیزده تارنمای دیگر کاندیدای جایزه اجلاس جهانی رسانه‌ها است؛ اجلاسی که قرار است بین روزهای بیست و هفتم تا بیست و نهم خرداد ماه سال جاری با عنوان: « آینده رشد در اقتصاد، ارزش‌ها و رسانه‌ها» در شهر بن جمهوری فدرال آلمان برگزار شود.

    رقبای محمد درویش نویسنده مهار بیابان‌زایی از کشورهای اسپانیا، روسیه، فرانسه، پرتغال، بنگلادش، چین، اوکرائین، عربستان سعودی، ترکیه، اندونزی، آلمان و هند هستند که بدون شک حمایت هم‌وطنان عزیز در داخل و خارج کشور  می‌تواند جایگاه سزاواری را برای نماینده فارسی‌زبان‌ها در این رقابت بین‌المللی رقم بزند، همانگونه که در سال ۲۰۰۹ چنین کردیم و در آن سال نیز  مهار بیابان‌زایی را به مقام سومین وبلاگ محبوب محیط زیستی جهان نایل آوردیم.

     البته برای کسب اطلاعات بیشتر پیرامون این رقابت بین‌المللی می‌توانید به تارنمای مهار بیابان‌زایی مراجعه کنید و اما برای رأی دادن با مراجعه به این صفحه، در مسابقه شرکت کرده و از مهار بیابان‌زایی حمایت کنیم.

    گفتنی آن که مطابق مقررات این رقابت جهانی، هر فرد در هر ۲۴ ساعت، می‌تواند یک رأی بدهد، بنابراین هر یک از ما در طول ۲۵ روز آینده تا پایان مهلت شرکت در مسابقه، می‌توانیم ۲۵ بار به مهار بیابان‌زایی رأی داده و بدین ترتیب بر شانس برنده شدن تنها نماینده ایرانیان بیافزاییم.

      درود بر تو هموطن عزیز که به‌شایستگی «مهار بیابان‌زایی» را حمایت می کنی و از دوستان خود هم می‌خواهی که چنین کنند و بر افتخارات میهن عزیزمان ایران بیافزایند …

پی‌نوشت:

     برای شرکت در رأی‌گیری ابتدا بایستی در یکی از شبکه‌های فیس‌بوک، تویتر، … و یا دویچه وله ثبت نام کرده باشید. خوشبختانه در حال حاضر شبکه دویچه وله نیاز به فیلترشکن نداشته و شما می‌توانید وارد این شبکه Deutsche Welle شده و ابتدا در قسمت Register ثبت نام کرده و برای رأی دادن هر روزه، با وارد کردن E-mail و Pasword در قسمت Login وارد این شبکه شده و روزانه تا پایان مهلت مسابقه رأی دهید.

     به‌بهانه پاس‌داشت ششمین روز هفته منابع طبیعی سال ۱۳۹۱ که در روزشمار این هفته با عنوان «منابع طبیعی و مدیریت جامع حوضه‌های آبخیز» نام‌گذاری شده بود، در روز یک‌شنبه ۲۰ اسفند‌ماه میزبان اهالی روستاهای منطقه دوراهان شهرستان بروجن بودیم. در این برنامه مشارکتی که به همت انجمن محیط‌زیستی تسنیم بروجن و همکاری ادارات منابع طبیعی و آموزش و پرورش منطقه گندمان برگزار شد، بیش از ۱۵۰ نفر از دانش‌آموزان، اهالی و مسئولان محلی و دوستداران طبیعت حضور داشتند.

     حضور در جمع جوامع و بهره‌برداران محلی و آموزش هم‌زمان کودکان و اولیای آنان در یک فضای صمیمانه، از جمله ویژگی‌های قابل‌توجه این برنامه آموزشی بوده که می‌تواند با هم‌پوشانی‌های فرهنگی‌ترویجی در میان اعضای خانواده‌های روستایی، زمینه‌ساز مشارکت بهتر خانواده‌ها در برنامه‌های مدیریتی منابع طبیعی باشد.

    علت انتخاب دوراهان برای برگزاری این برنامه، تعیین و معرفی منطقه دوراهان به‌عنوان «حوضه آبخیز الگویی» از سوی منابع طبیعی استان بود، منطقه‌ای که قرار است با مشارکت جوامع محلی و نهادهای مرتبط دولتی و غیردولتی متولی در حوزه‌های فرهنگی و اشتغال‌زایی، با هدایت و راهبری اداره منابع طبیعی به‌صورت پایلوت برنامه‌های مدیریت جامع منابع طبیعی در این حوضه آبخیز الگویی اجرا شود تا با دست‌یابی به یک الگوی مدیریتی موفق، شاهد گسترش این الگو در سایر حوضه‌های آبخیز مشابه استان باشیم.

     اجرای «طرح همیاران طبیعت» یکی از طرح‌های در دست اقدام منابع طبیعی استان بوده که با اعطای کارت‌های همیار طبیعت(ویژه مروجین دانش‌آموزی) در این برنامه و قرائت «تعهدنامه همیاران طبیعت» توسط دانش‌آموزان، به‌صورت نمادین اجرای این طرح در استان آغاز گردید و دانش‌آموزان منطقه در کنار خانواده‌های‌شان با وظایف و مأموریت‌های خود در زمینه همکاری با مأموران منابع طبیعی آشنا شدند.

     آموزش عملی نحوه کاشت نهال، آبیاری و مراقبت از نهال‌های کاشته شده از دیگر برنامه‌های این روز بود که به‌همراه تهیه کارت شناسنامه درخت برای تمامی نهال‌های کاشته شده به‌نام دانش‌آموزان، به‌شایستگی مورد توجه دست‌اندرکاران و شرکت کنندگان در این برنامه قرار گرفت. مشارکت جدی دانش‌آموزان و اولیای آنان در موضوعات آموزشی ارائه شده، از نقاط برجسته این برنامه بود که در پایان با همکاری مسئولانه و صمیمانه مربیان گرامی مدارس منطقه، مسابقه‌ای در میان آنان برگزار شد و به تعدادی از دانش‌آموزان و اولیای آنان جوایزی اهداء شد.

     حضور بخشدار و رییس اداره آموزش و پرورش منطقه گندمان به همراه تعدای از همکاران و دست‌اندرکاران منابع طبیعی منطقه گواه توجه درخور آنان به مباحث فرهنگی‌ترویجی منابع طبیعی بوده که در جای‌خود قابل‌تحسین است.

     بدون‌شک همه انسان‌های نیک‌اندیشی که از کمینه دانش و آگاهی در زمینه آموزه‌های اجتماعی و محیط‌زیستی برخوردار باشند، براین باورند که بر بنیاد اصول انکارناپذیر زیست‌سالاری در حوزه محیط‌زیست و شرایط فعلی حاکم بر جمعیت حیات‌وحش کشور، ترویج فرهنگ شکار و شکارگری خیانتی بزرگ در حق همه‌ی زیستمندان این سرزمین است، خیانتی که پایداری حیات در زیست‌بوم‌های وطن را به‌شکل نگران‌کننده‌ای به چالش خواهد کشید!

     شوربختانه به جرأت می‌توان گفت: سال ۱۳۹۱ سیاه‌ترین سال برای ثبت ملی میراث فرهنگی دیار بختیاری در حوزه محیط‌زیست بوده است. در شرایطی که غالب هم‌وطنان عزیز در اقصی نقاط کشور در اثر توسعه اخلاق محیط‌زیستی و آگاهی از کاهش شدید و فاجعه‌بار شمار وحوش در تمامی‌زیستگاه‌های کشور، فرهنگ شکارگری را نه‌تنها در سیاهه‌ی افتخارات گذشته و حال اقوام خود ندانسته، بلکه ریختن خون دیگر زیستمندان را عین بی‌اخلاقی و ظلم در حق نسل امروز و آینده این سرزمین می‌دانند؛ انتشار خبرهای دو مورد ثبت «شکار» به عنوان میراث‌های منطقه در سیاهه آثار ملی کشور، بدون‌شک سال ۱۳۹۱ را به سیاه‌ترین سال میراث فرهنگی استان در حوزه محیط‌زیست تبدیل کرده است.

     فعالان محیط‌زیست و دوستداران فرهنگ بختیاری هنوز از شوک خبر «ثبت میراث معنوی شکار در فهرست آثار ملی» در دی‌ماه سال جاری بیرون نیامده‌اند که ناباورانه از اداره کل سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان چهارمحال و بختیاری خبر می رسد که «شکار کبک در فرهنگ بختیاری» نیز در سیاهه آثار ملی کشور به ثبت رسیده است!

     این در حالی‌است که به دنبال معرفی و انتخاب گونه‌های نماد جانوری استان‌های کشور، کبک‌دری(طبق نامه شماره ۶۱۰۸/۳۲ مورخه ۸/۲/۸۷) به عنوان نماد جانوری استان چهارمحال و بختیاری از سوی سازمان حفاظت محیط زیست معرفی گردیده و بنابر اظهارات مسئولان اداره کل حفاظت محیط زیست استان، جمعیت آن در اثر شکار به شدت کاهش یافته و در شمار گونه‌های مورد تهدید تحت برنامه‌های شدید حفاظتی سازمان حفاظت محیط زیست قرار گرفته است.

     نگارنده از همه فرهیختگان و دست‌اندرکاران حوزه‌های فرهنگی، اجتماعی و طبیعی دیار بختیاری تقاضا دارد بیایند و کلاه خویش را قاضی کنند و در این ماجرا با دقت بیاندیشند؛ وقتی ده‌ها اثر طبیعی‌تاریخی و فرهنگی قابل‌افتخار مردمان این سرزمین در نوبت ثبت ملی قرار دارند، آیا ثبت «فرهنگ ریختن خون دیگر زیستمندان» به بهانه تبحر و دلاوری و شجاعت و ورزش و تفریح و …  که هیچیک از موازین و آموزه‌های اخلاقی و محیط‌زیستی نیز آن را تأیید نمی‌کنند، در شأن فرهنگ غنی و کهن مردمان دیار بختیاری‌است؟

     امید است همه فرهیختگان، تشکل های مردم نهاد و اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان، نسبت به این کج‌سلیقگی‌ها اعتراض کرده و بکوشند تا چنین ضد ارزشی‌هایی به‌نام مردمان دیار کم‌همتای بختیاری در شمار آثار ملی کشور به ثبت نرسد.

در همین رابطه:

– خبرگزاری مهر: ثبت اثرطبیعت‌ ستیزانه در فهرست آثار ملی!/ نارضایتی فعالان محیط زیست

– خبرگزاری ایرنا: فعالان زیست محیطی چهارمحال و بختیاری به ثبت ملی شکار اعتراض کردند 

     روز چهارشنبه ۱۸ بهمن‌ماه، گندمان میزبان نخستین نشست هم‌اندیشی یک‌روزه تالاب‌های استان بود که به همت انجمن محیط‌زیستی تسنیم بروجن و همکاری بخشداری گندمان برگزار شد. بیش از یک‌صد نفر از اعضای شوراهای اسلامی و دهیاران به‌عنوان نمایندگان جوامع محلی اطراف تالاب‌های منطقه و هم‌چنین مسئولان دولتی، تشکل‌های مردمی‌ و دوستداران محیط‌زیست استان در این نشست حضور داشتند.

     رییس انجمن محیط‌زیستی تسنیم بروجن، مشارکت مسئولانه نمایندگان جوامع محلی ساکن در اطراف تالاب‌های استان را از جمله نقاط قوت این نشست دانسته که می‌تواند زمینه‌ساز امیدواری‌های زیادی برای همراهی آنان در اجرای برنامه‌های حفاظتی و مدیریتی تالاب‌های استان باشد. خانم لیلا اخلاصی هدف از انتخاب گندمان به‌عنوان محل برگزاری این نشست را «افزایش اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی عمومی به بهره‌برداران محلی ‌درباره وابستگی متقابل بین آب‌ها و تالاب‌ها» جهت افزایش سطح مشارکت و آشنایی بیشتر جوامع محلی با پتانسیل‌های اشتغال‌زایی و درآمدزایی تالاب‌ها و تهدیدهای پیش‌روی این محیط‌های تالابی ارزشمند دانسته که از اهداف محوری دست‌اندراران کنوانسیون رامسر در سال ۲۰۱۳ می‌باشد.

     در این نشست هم‌اندیشی که با شعار «تالاب‌ها از آب مراقبت می‌کنند» و در کنار تالاب گندمان برگزار شد، محمد درویش عضو هیأت علمی مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور به‌عنوان سخنران شرکت کرده و ابتدا با اشاره‌ای به پیشینه کنوانسیون بین‌المللی تالاب‌ها که برای اولین بار در ۴۲ سال پیش در رامسر برگزار شد، به جایگاه تالاب‌های کشور در سیاهه این کنوانسیون و اهمیت ثبت بین‌المللی محیط‌های تالابی کشور پرداخته و در راستای تحقق اهداف سال ۲۰۱۳ میلادی این کنوانسیون جهانی، به روابط دوسویه آب و تالاب و هم‌چنین وضعیت نگران کننده حاکم بر مدیریت منابع آبی کشور تأکید کردند.

     این متخصص حوزه محیط‌زیست و منابع طبیعی کشور روند سدسازی سال‌های اخیر و عدم رعایت حق‌آبه طبیعی تالاب‌ها، توسعه غیراصولی و بی‌رویه زمین‌های کشاورزی، تغییر کاربری اراضی حاشیه تالاب‌ها به زمین کشاورزی و حفر چاه‌های مجاز و غیرمجاز با برداشت‌های بیش از ظرفیت را عوامل اصلی افت شدید سطح آب‌های زیرزمینی، خشکی تالاب‌ها و نهایتا” فرو نشست زمین در این عرصه‌های طبیعی ارزشمند دانسته که متأسفانه در استان چهارمحال و بختیاری نیز منجر به تبدیل تالاب‌هایی مانند خانمیرزا، دهنو، شهرکرد و گندمان  به کانون‌های تولید گرد و خاک در منطقه شده‌است.

     محمد درویش پژوهشگر برجسته کشور، توجه به ظرفیت‌های گردشگری و اکوتوریسمی تالاب گندمان و سکونتگاه‌های روستایی اطراف آن و چشم‌اندازهای کم‌نظیر سبزکوه و کلار در اطراف گندمان و هم‌چنین عبور جاده خوزستان از این منطقه – که فلات مرکزی را به جنوب کشور متصل می‌کند – را برای تغییر شیوه‌های بهره‌بردای(زراعی و دامی) از تالاب گندمان بسیار با اهمیت دانسته و آن‌را یکی از محورهای راهبردی تغییر معیشت و ایجاد اشتغال پایدار در منطقه بیان کردند. احیای تالاب گندمان زمینه‌ساز بازگشت مجدد پرندگان به منطقه شده که می‌توان با ایجاد سایت‌های پرنده‌نگری و کاشانه‌های روستایی، زیرساخت‌های ورود گردشگران داخلی و خارجی به منطقه را فراهم کرده تا ضمن معرفی گندمان در سطح ملی و جهانی، پتانسیل‌های اشتغال‌زایی و درآمدزایی کم‌نظیری را در منطقه ایجاد کرده که از پایداری اطمینان‌بخشی نیز برخوردار باشند.

     محمد درویش در بخشی از سخنان خود، توسعه ناپایدار کشاورزی را متهم ردیف اول در ماجرای بحران آب و افت شدید سطح آب سفره‌های زیرزمینی دشت‌های کشاورزی کشور بیان کرده، به‌طوری‌که آمار تخلیه از منابع زیرزمینی در سال‌های ۱۳۵۰ تا ۱۳۹۰ نشان می‌دهد که در سال ۱۳۵۰ میزان تخلیه کمتر از ۲۰۰۰۰ میلیون مترمکعب بوده در حالی‌که در سال ۱۳۹۰ به حدود ۸۰۰۰۰ میلیون مترمکعب رسیده است. به همین نسبت سطح آب زیرزمینی در سال ۱۳۵۰ از حدود ۲ متر افت به حدود ۱۸ متر افت در سال ۱۳۹۰ رسیده است. متأسفانه در این سال‌ها در بخش کشاورزی به خاطر رسیدن به تولید بیشتر فقط توسعه در سطح و افقی را در دستور کار داشته‌ایم ولی راندمان آبیاری نه‌تنها افزایش چشم‌گیری نداشته بلکه هرسال شاهد افزایش روند برداشت نیز بوده‌ایم و در حال حاضر راندمان آبیاری بین ۳۰-۳۵ درصد است. البته سدسازی‌های بی رویه و جانمایی غلط استقرار صنایع با نیاز آبی بالا نیز در تشدید این روند مؤثر بوده‌است.

     سعید یوسف‌پور مدیر کل حفاظت محیط‌زیست استان با شرکت در برنامه پرسش و پاسخ این نشست، به سؤال‌های نمایندگان جوامع محلی و دوستداران طبیعت در خصوص برنامه‌های دولت در زمینه حفاظت و احیای تالاب‌های استان پاسخ داده و از تهیه «طرح جامع مدیریت منابع آبی در برش‌های استانی و شهرستانی» خبر داد.

     مدیر کل حفاظت محیط‌زیست استان توجه به «مدیریت زیست‌بومی یک‌پارچه» را از برنامه‌های پیش‌‌روی و مورد تأکید سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور عنوان کرده و طرح «پرداخت در قبال خدمات اکوسیستمی» را یکی از مهم‌ترین راه‌کارهای تأمین منابع مالی برای هزینه‌های حفاظت و مدیریت محیط‌زیست و منابع طبیعی استان دانستند.

     تولید آب مورد نیاز در استان‌های اصفهان و خوزستان و هم‌چنین سدهای بزرگ برق‌آبی احداث شده در منطقه، مهم‌ترین خدمت اکوسیستمی استان چهار‌محال و بختیاری به این ‌استان‌های پایین‌دستی بوده که بر اساس این طرح بخشی از درآمد بخش‌های صنعتی، گردشگری و کشاورزی این استان‌ها به چهارمحال و بختیاری در بالادست اختصاص یافته تا در طرح‌های حفاظت آب و خاک و حفظ پوشش گیاهی هزینه گردد.

     حجت‌الاسلام زمانی امام جمعه گندمان در این نشست، از مسئولان نهادهای دولتی متولی در حوزه محیط‌زیست و حوادث غیرمترقبه استان خواستار توجه بیشتر به حفاظت و مراقبت از  تالاب ارزشمند گندمان شده و از مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان خواستند که نسبت به تالاب گتدمان نگاهی بین‌المللی داشته باشند و در همان سطح از اهمیت و اعتبار با این تالاب برخورد کنند.

     بهروز امینی بخشدار گندمان ضمن قدردانی از تلاش‌های انجمن محیط‌زیستی تسنیم برای برگزاری هرچه مؤثرتر این نشست، خواستار پیگیری‌های بیشتر و سزاوارانه اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان برای ثبت بین‌المللی تالاب گندمان در کنوانسیون رامسر شده و اظهار امیدواری کردند که با تکرار برگزاری چنین نشست‌های آگاهی‌بخش، سطح مشارکت مردم محلی در برنامه‌های حفاظتی و احیایی تالاب‌ها افزایش یافته تا با همت بیشتر و درخور دستگاه‌های دولتی مرتبط، شاهد ثبت تالاب گندمان به‌عنوان ۲ هزار و هشتاد و هشتمین تالاب بین‌المللی در کنوانسیون رامسر باشیم.

     بخشدار گندمان احداث بندخاکی و تغییر شیوه آبیاری در زمین‌های کشاورزی اطراف تالاب را در احیای مجدد گندمان و بازگشت پرندگان به این تالاب، حیاتی خوانده و از همکاری‌های داوطلبانه کشاورزان، انجمن محیط‌زیستی تسنیم، اداره حفاظت محیط‌زیست و فرمانداری بروجن در انجام این فعالیت‌های طبیعت‌دوستانه تقدیر و تشکر کردند. آقای امینی اظهار امیدواری کردند که با تخصیص اعتبارات مصوب شده در سازمان حفاظت‌محیط زیست کشور، بزودی شاهد اجرای برنامه‌های مدون حفاظتی و احیایی در تالاب گندمان و چغاخور باشیم.

     بازدید از بندخاکی احداث شده در محل غار اشک زلیخا در شرق تالاب گندمان، برنامه پایانی این نشست بوده که با حضور شرکت کنندگان در نشست صورت پذیرفت.

در همین رابطه:

– خبرگزاری مهر: ظرفیت‌های بالای گردشگری تالاب گندمان/ تهیه طرح جامع مدیریت منابع آبی

– خبرگزاری ایسنا: تاکنون بیش از ۸۴ تالاب با اهمیت بین‌المللی در ایران شناسایی شده است

– وب‌سایت اداره کل حفاظت محیط‌زیست چهارمحال و بختیاری: طرح جامع مدیریت منابع آبی در سطح کلان و منطقه‌ای درحال تدوین است

     از آنجا‌که در سال‌های اخیر در اثر برداشت‌های غیرمجاز و عدم مدیریت صحیح منابع آبی، تالاب‌های دیار بختیاری نیز با افت شدید سطح آب‌های زیرزمینی مواجه و شدیدا”در معرض خطر خشکیدگی و نابودی قرار گرفته‌اند، انجمن محیط‌زیستی تسنیم بروجن در صدد است تا هم‌زمان با آیین‌های بزرگداشت روز جهانی تالاب‌ها(دوم فوریه – سال ۲۰۱۳ میلادی)؛ با همکاری بخشداری گندمان در روز چهارشنبه مورخ ۱۸ بهمن‌ماه نشست هم‌اندیشی یک‌روزه‌ای را با حضور نمایندگان جوامع محلی اطراف تالاب‌های منطقه، مسئولان دولتی، تشکل‌های مردمی و دوستداران محیط‌زیست استان چهارمحال و بختیاری در محل بخشداری گندمان برگزار کنند.

     گفتنی است؛ در این نشست هم‌اندیشی که با شعار«تالاب‌ها از آب مراقبت می‌کنند»برگزار خواهد شد، دوست عزیزمان محمد درویش متخصص و چهره‌ی نام‌آشنای حوزه محیط‌زیست و منابع طبیعی کشور به‌عنوان سخنران شرکت کرده و در راستای تحقق اهداف کنوانسیون جهانی تالاب‌ها در سال ۲۰۱۳ میلادی، که همان«افزایش اطلاع‌رسانی عمومی درباره وابستگی متقابل بین آب‌ها و تالاب‌ها»است، ایراد سخن کرده و با حضور مسئولان محلی دستگاه‌های دولتی مرتبط، به روابط دوسویه آب و تالاب و هم‌چنین روند نگران کننده برداشت‌های غیرمجاز، عدم رعایت حق‌آبه طبیعی تالاب‌ها و افت شدید سطح آب‌های زیرزمینی و نهایتا” فرو نشست زمین و تبدیل تالاب‌هایی مانند خانمیرزا، دهنو، شهرکرد و گندمان به کانون‌های تولید گرد و خاک در منطقه خواهند پرداخت.

     مصاحبه نگارنده با خبرگزاری مهر را نیز می‌توانید در اینجا بخوانید.

     پنج‌شنبه – ۲۸ دی‌ماه ۱۳۹۱ – دوازدهمین جنگلبان سلحشور  از دیار خراسان در راه پاسداری و حراست از جنگل‌های وطن در منطقه تنگه‌زار شهرستان بجنورد، با ضربات چاقوی متجاوزین بی‌اخلاق در خون خود غلتید و رفت.

     ماجرا از این قرار است که؛ رضا ارغوان جنگلبان شجاع و جوان منابع طبیعی بجنورد خراسان شمالی، روز پنج‌شنبه گذشته در حین گشت‌زنی در حوزه استحفاظی‌اش در منطقه جنگلی تنگه‌زار شهرستان بجنورد، مورد حمله متجاوزین و متصرفان ناشناسی قرار گرفته و در حالی‌که دست‌ها و پاهایش با طناب بسته شده بود با ضربات پی‌در‌پی چاقو به شکل بسیار فجیعی به قتل رسیده است!

     رضا ارغوان ۲۶ ساله، دوازدهمین شهید طبیعت کشور است که به‌همراه ۵۰۷ مجروح و جانباز دیگر منابع طبیعی تنها به جرم پاسداری و صیانت از اندوخته‌های طبیعی وطن و حفاظت از جنگل‌های رنجور و زخم‌خورده کشور، در خون خود غلطیدند و جامعه منابع طبیعی کشور را داغدار کردند!

     بدون‌شک عدم توجه به لکنت‌‌های موجود در حوزه‌‌های اجتماعی و قانون‌گذاری و قضایی، و همچنین ناتوانی یگان‌‌های حفاظتی سازمان جنگل‌‌ها و مراتع کشور از حیث تجهیزات و امکانات سخت‌افزاری برای پاسداری از رویشگاه‌های جنگلی و طبیعی کشور، روند در خون غلطیدن و یا به‌خطر افتادن جان جنگلبانان را شتابناک‌تر کرده و ناباوران جنگلبانی و محیطبانی را به مشاغل پرخطر در کشور بدل ساخته است.

     انتظار است در تمامی سطوح ملی و منطقه‌ای و با بهره‌گیری از تمامی ظرفیت‌های فرهنگی مانند رسانه ملی و تریبون‌های مذهبی و سیاسی برای دوستی جوامع محلی‌مان با طبیعت، مسئولانه تلاش کنیم و با لحاظ ملاحظات محیط‌زیستی در برنامه‌های مدیریتی‌مان، قانون‌گریزی و طبیعت‌ستیزی را در عزمی ملی مهار کنیم تا این‌گونه شاهد در خون غلطیدن پاسداران طبیعت وطن به‌دست متجاوزان و زیاده‌خواهان نباشیم.

     و همین‌طور انتظار می‌رود دستگاه‌های انتظامی و قضایی منطقه برای بازدارندگی بیشتر و برهم‌زدن امنیت متجاوزان به جنگل‌ها، سخت‌تر و با سرعت بیشتر برای شناسایی و برخورد قضایی با قاتلان اقدام کنند.

     و آخر اینکه بایستی توجه به منابع انسانی سازمان جنگل‌ها در سراسر کشور که همواره برای انجام وظایف و مأموریت‌های پرخطر خود در زمینه حفاظت از عرصه‌های طبیعی با تهدیدهای جانی مضاعفی مواجه هستند، در دستور کار تصمیم ‌گیران ارشد اجرایی و همچنین نمایندگان مجلس شورای اسلامی قرار گرفته و زمینه اجرای قوانین مربوط به متناسب‌سازی حقوق کارکنان منابع طبیعی با سختی کار و مخاطرات انجام وظایف حاکمیتی آن‌ها را که در اسناد بالادستی مورد تأکید قرار گرفته اما متأسفانه اجرای آن قوانین تاکنون معطل مانده است، مهیا شود.

     یقینا” اجرای این قوانین معطل مانده و همچنین تشکیل صندوق مردمی حمایت از طبیعت کشور که به همت تعدای از فعالان محیط زیست کشور در حال تشکیل است، برای حمایت از خانواده‌های جنگلبانان و محیطبانانی که این‌گونه جان خود را در راه پاسداری از منابع طبیعی و حیات‌وحش کشور از دست می‌دهند، بسیار ضروری به‌نظر می‌رسد.

در همین رابطه بخوانید:

– روزنامه شرق(محمد درویش): پیام نگران‌کننده قتل یک جنگلبان!

     خبر امیدبخشی که در پایگاه اطلاع رسانی سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور منتشر شده است؛ حکایت از نامگذاری یک روز سبز در تقویم های جهانی دارد. مجمع عمومی‌سازمان ملل متحد روز ۲۱ مارس(اول فروردین ماه) را به عنوان “روز جهانی جنگل” معرفی کرد تا نقش غیرقابل انکار جنگل‌ها در پایداری سرزمین و شادابی حیات زیستمندان جانوری و گیاهی کره خاکی را برای دولت ها پررنگ تر به نمایش درآورند.

     پاسداشت این روز جهانی از سال ۲۰۱۳ آغاز شده و ارتقاء سطح آگاهی‌های عمومی از اهمیت انواع جنگل ها و کلیه درختان خارج ازجنگل ها، هدف این نامگذاری بوده که در قالب ظرفیت سازی ترویجی در بین نهادهای دولتی مرتبط با حوزه جنگل و جوامع محلی با تأکید بر مدیریت و حفاظت مشارکتی برای توسعه پایدار جنگل ها صورت می پذیرد.

     نامگذاری این روز به دنبال تلاش های سال جهانی جنگل ها(سال ۲۰۱۱) انجام گرفت که این امکان را به کشور های جهان داد تا فعالیت های آگاهی بخشی مربوط به صیانت و توسعه پایدار جنگل ها و درختان را سامان دهی کنند. روز جهانی جنگل ها، کشور ها را تشویق می کند تا در قبال انجام و سازماندهی فعالیت های محلی، ملی و بین المللی مربوط به جنگل، از جمله راه اندازی برنامه های حمایتی درخت کاری و افزایش سرانه فضای سبز درختی در سطح بین المللی متعهد شوند.

     امید آنکه نهادهای متولی جنگل های کشور با بهره گیری از ظرفیت‌های بین المللی این مناسبت، از این فرصت ارزشمند بخوبی استفاده کرده و برای جلب همکاری و الزام قانونی دستگاه‌های دست اندرکار امور فرهنگی کشور برای ارتقای سطح آگاهی‌های عمومی‌جوامع محلی و مشارکت جنگل نشینان و همچنین برای حمایت‌های ویژه قوای سه گانه کشور در همه زمینه‌های اعتباری، قانونی، حاکمیتی و قضایی و نهایتا” پیشگیری از بارگذاری‌های غیر اصولی صنعتی، خدماتی و کشاورزی دستگاه‌های عمرانی کشور در محدوده‌ رویشگاه‌های جنگلی به بهانه توسعه، اشتغال و درآمدزایی، برنامه های اجرایی کوتاه مدت و بلند مدتی را طراحی کنند.

    توسعه فرهنگ منابع طبیعی و افزایش سطح مشارکت جوامع محلی، همواره به عنوان یکی از مهمترین مؤلفه ها و مأموریت های محوری نهادهای فعال در حوزه منابع طبیعی و محیط زیست کشور مطرح بوده و تمامی دست­ اندرکاران و فعالان این حوزه بر این باورند که دستیابی به این هدف بزرگ در گروی همکاری مسئولانه تمامی نهادهای دولتی و مردم نهاد مرتبط و دلسوزان کشور بوده تا با بهره گیری از همه­ توانمندی­ ها و ظرفیت­ های فرهنگی، آموزشی و اعتقادی جامعه و با آموزش و بیان مبانی علمی و اعتقادی مربوط به این حوزه، مردم جوامع محلی را نسبت به پاسداری و حراست از منابع طبیعی و محیط زیست پیرامون­شان حساس ساخت.

     بر همین بنیاد، انجمن محیط زیستی تسنیم بروجن به دنبال برگزاری چندین جلسه کارشناسی توجیهی با کارشناسان و مسئولان ادارات تبلیغات اسلامی، منابع طبیعی و حفاظت محیط زیست استان، اقدام به تهیه طرحی به نام “طبیعت در پناه شریعت” کرده تا با هم افزایی و تقویت و توسعه رابطه حوزه‌ های علمیه و ادارات تبلیغات اسلامی با نهادهای دولتی و غیردولتی متولی منابع طبیعی و محیط زیست، حتی‌المقدور از ظرفیت‌ ها و توانمندی‌ های مبلغان روحانی در جهت آگاه­ سازی جوامع و بهره‌برداران محلی به نحو شایسته استفاده شود.

     در همین راستا، ایام سوگواری دهه­ ی محرم­ پیش ­روی به عنوان نخستین مرحله اجرایی این طرح در شهرستان بروجن – به عنوان منطقه پایلوت – انتخاب شده و انجن تسنیم با همکاری اداره تبلیغات اسلامی بروجن اقدام به شناسایی مبلغین روحانی منطقه کرده، بسته های آموزشی تهیه و در اختیار آن مبلغان روحانی قرار گرفته و از آنان خواسته شده است تا بخشی از زمان سخنرانی ­ها و حضور خود در جمع مردم مناطق مختلف شهرستان را به اجرای این طرح اختصاص داده تا در این رهیافت ضمن افزایش سطح آگاهی­ های عمومی مردم، حساسیت­ آنان نسبت به حفاظت از مواهب طبیعی منطقه­ شان بیشتر شود.

     در این طرح، هیئت های مذهبی نیز به عنوان یکی دیگر از ظرفیت های فرهنگی مذهبی مدنظر قرار گرفته و برای نخستین بار اعضای انجمن تسنیم با تمامی مسئولین هیئت های مذهبی منطقه ارتباط برقرار کرده و از آنان خواسته شده است تا در مناسبت های مذهبی در زمینه کاهش مصرف و جمع آوری صحیح ظروف پلاستیکی همکاری و اقداماتی نمادین و آموزشی صورت پذیرد.

      شوربختانه در برخی مراسمات مذهبی، استفاده بیش­ از­ حد از ظروف و کیسه ­های پلاستیکی، عدم جمع­ آوری صحیح و رهاسازی این زباله­ ها در مکان­ های عمومی و خیابان­ ها و طبیعت مشهود و نگران کننده بوده که علاوه بر آلودگی­ های دیداری، منابع آب و خاک را نیز آلوده کرده و محیط زیست را با تهدیدهای جدی مواجه می سازد.

     در این مرحله از طرح، از مسئولین هیئت های مذهبی خواسته شده است تا در دهه محرم پیش ­روی، در یک اقدام نمادین استفاده از ظروف و کیسه­ های پلاستیکی در برنامه­ های پذیرایی این ایام را به حداقل ممکن رسانده و بدین ترتیب با استفاده از جایگزین مناسب برای آنها (مثل ظروف استیل و ملامین و یا ظروف قابل جذب)، گام ­های موثری در آموزش خانواده­ ها برای کاهش مصرف ظروف پلاستیکی و حفظ محیط زندگی و طبیعت ارزشمند­مان برداشته شود.

     امید آنکه این طرح مورد استقبال و حمایت روحانیون مبلغ بام ایران قرار گرفته تا ضمن ارتقای سطح کیفی آن، به الگویی موفق و کاربردی از این طرح دست یافته که قابلیت توسعه و اجرا در سطوح اجتماعی بزرگتری را داشته باشد.

امسال برای نخستین بار  است که به بهانه روز جهانی کودک، شاهد نامگذاری “هفته ملی کودک” در کشور هستیم که از ۱۵ تا ۲۱ مهر در سراسر کشور برگزار می شود. در روزشمار این هفته، خردمندانه حوزه طبیعت و محیط زیست مورد توجه قرار گرفته و سزاوارانه آخرین روز این هفته(۲۱ مهرماه) به نام “کودک، طبیعت و میراث فرهنگی” نامگذاری شده است.

نکته قابل تأمل در ترکیب دستگاه ها و نهادهای دولتی برگزار کننده این هفته – که وزارت بهداشت، وزارت آموزش و پرورش، سازمان بهزیستی ، سازمان میراث فرهنگی، وزارت دادگستری و نیروی انتظامی را شامل می شوند – نبود سازمان های متولی در حوزه طبیعت و محیط زیست کشور است که ناباورانه به رغم همخوانی و همسویی مأموریت های سازمانی شان با اهداف آخرین روز این هفته ملی، از کمترین سهم مشارکتی در برنامه های این هفته برخوردار بوده و به نظر می رسد در سطح ملی کوچکترین هماهنگی و دعوتی از دستگاه های منابع طبیعی و حفاظت محیط زیست کشور برای مشارکت در ستاد مرکزی و ستادهای استانی برگزار کننده این هفته صورت نگرفته است!

بدون شک برای اینکه موضوعات و ملاحظات محیط زیستی از وزنی بایسته در معادلات جامعه برخوردار شوند، بایستی فرهنگ سازی را از کودکان شروع کرده و برنامه های فرهنگ و اخلاقی محیط زیست را به کودکستان‌ها و دبستان‌ها – خصوصا” در جوامع محلی و روستاها – کشاند. باید کاری کرد که کودکان مان برای تمامی موجودات زنده جانوری و گیاهی و کلماتی چون حیات وحش، درخت، طبیعت، کوهستان، آب و رودحانه حرمت قائل شده و عمیقاً نسبت به هر چیزی که این حرمت را خدشه دار کند، واکنش نشان دهند.

چنین است که نگارنده به سهم خود از اقدام نمادین اداره کل منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری که با همراهی انجمن محیط زیستی تسنیم بروجن و آموزش و پرورش گندمان؛ در پاسداشت روز “کودک و طبیعت”، در روز چهارشنبه ۱۹ مهر اقدام به برگزاری یک کارگاه آموزشی در یکی از مدارس جوامع محلی بام ایران – منطقه دوراهان شهرستان بروجن – کردند. این مدارس واقع در حوضه آبخیز الگویی استان چهارمحال و بختیاری بوده که قرار است با اجرای برنامه های آموزشی ترویجی و مشارکت جدی جوامع محلی، نهایتا” یک الگوی موفق از مدیریت جامع منابع طبیعی به دست آید.

نگارنده نیز به واسطه وظیفه ای که در اداره منابع طبیعی و انجمن تسنیم بر عهده دارد، در این برنامه که با شعار “طبیعت سالم؛ طبیعتی شایسته کودکان” و برای نخستین بار در هفته ملی کودک در جوامع محلی بام ایران برگزار می شد شرکت داشته که در این فرصت فرهنگ سازی سبز به خوبی مفاهیم ساده منابع طبیعی به کودکان و دانش آموزان جوامع محلی آموزش داده شد.

یقینا” از مهمترین هدف های نامگذاری این روز، اجرای چنین برنامه های آموزشی در مدارس و مراکز آموزش کودکان، حساس کردن کودکان نسبت به طبیعت و موضوعات محیط زیستی پیرامون محل زندگی شان است و فراموش نکنیم که این مهم تنها با مشارکت و همراهی مسئولانه دست اندرکاران و مربیان نهاد آموزش و پرورش و تشکل های مردمی دست یافتنی خواهدبود.

در پاسداشت انتشار هزارمین شماره از روزنامه تهران امروز در هشتمین روز از مهرماه ۱۳۹۱ و به پاس زحمات و تلاش های خبرنگاران حوزه محیط زیست آن روزنامه در بازتاب رخدادهای محیط زیستی کشور – خصوصا منطقه زاگرس و دیار بختیاری – نگارنده یاداشتی را در چهارمین صفحه از ویژه نامه تهران امروز منتشر کرده است که با خوانندگان گرامی این تارنما به اشتراک گذاشته می شود:

در مواجهه با رویکرد محوری و استراتژیک مشارکت شهروندان و جوامع محلی در موضوعات حوزه محیط زیست و منابع طبیعی کشور؛ کمبود ابزارهای اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی موثر در سطح جامعه، کمینه حساسیت مردم و مسئولان به رخدادهای تلخ محیط‌زیستی را به‌دنبال داشته است. نقیصه‌ای که همواره برنامه‌های آموزشی و جلب مشارکت مردم در حوزه محیط‌زیست و منابع طبیعی را به چالش کشانده و متولیان این حوزه را دل نگران کرده است.

در راستای تحقق ضرورت افزایش سطح آگاهی و حساسیت مردم نسبت به موضوعات محیط زیستی، با اهداف مشارکت مردم، بهره‌برداران و مسئولان در پیشگیری و مقابله با مولفه‌های تخریب طبیعت و محیط‌زیست، رسانه‌های نوشتاری کشوری و محلی می‌توانند به‌عنوان یکی از موثرترین ابزارهای کاربردی مطرح باشند.

 البته فراموش نکنیم که این ماجرای سطح حساسیت‌ها و انگیزه‌های عمومی برای حمایت از محیط‌زیست و طبیعت فقط محدود به روزنامه‌ها و رسانه‌های نوشتاری محلی و کشوری که فاقد یک صفحه ثابت محیط‌زیستی هستند نشده و وضع آن در میان دیگر ابزارهای رسانه‌ای و آموزشی کشور غم‌بارتر است! شوربختانه با نظری به محتوای کتاب‌های درسی مقاطع ابتدایی و متوسطه آموزش و پرورش کشورمان هم در می یابیم که حجم آموزش‌های مربوط به حوزه منابع طبیعی و محیط زیست در این کتاب‌ها که به کودکان و نوجوانان ما آموزش داده می‌شود تا چه اندازه ناچیز و در کمینه ممکن قرار دارد، رسانه ملی هرگز به شکلی سزاوار و مسئولانه، در برنامه‌هایی مستمر به بیان ارزش‌های منابع طبیعی و تحلیل مسائل حوزه منابع‌طبیعی و محیط‌زیست کشور نپرداخته، ردپای مشخص و درخوری از آموزش‌ها و دغدغه‌های محیط‌زیستی در سریال‌ها و فیلم‌های سینمایی ما دیده نمی‌شود و خلاصه اینکه برنامه‌های مدون و جامعی که دارای توانمندی‌های ظرفیت‌سازی اطلاعاتی و فرهنگی در جامعه باشد، در برنامه‌های میان‌مدت و بلند مدت توسعه‌ای کشور کمتر دیده می‌شود تا در این رهیافت شاهد افزایش حساسیت‌ها و علاقه روزافزون مردم کشورمان در حوزه منابع طبیعی و محیط‌زیست باشیم!

روزنامه پرمخاطب تهران ‌امروز، یکی از معدود روزنامه‌های فعال در حوزه محیط‌زیست و منابع طبیعی کشور بوده که همواره هوشیارانه و شجاعانه، به‌صورت کارشناسی به تهدیدهای طبیعت وطن – به وی‍ژه طبیعت سرزمین بختیاری و منطقه زاگرس میانی – پرداخته و با اطلاع رسانی و نقدهای کارشناسی از رخدادهای تلخ محیط‌زیستی، دین خود را به این آب و خاک ادا کرده است.

از روزهای آغازین فعالیت‌های نگارنده به عنوان عضو کوچکی از جمع فعالان محیط‌زیستی کشور؛ شاهد بوده که خبرنگاران پرتلاش بخش محیط‌زیست تهران‌امروز، دغدغه‌مندانه لکنت‌های مدیریتی و تهدیدهای «توسعه پایدار» در کشور و زاگرس میانی را به چالش کشیده و با روحیه‌ای خستگی‌ناپذیر، بی‌پرده به ظرفیت‌ها و تهدیدهای پیش‌روی زیست بوم‌های کم‌همتای کشور پرداخته و با نقدهای کارشناسی، برای پایداری کیفیت زیستن در طبیعت ایران و زاگرس، سزاوارانه به روشنگری مشغول بوده‌اند.

خسته نباشی و دست مریزادی جانانه به خبرنگاران عزیز و پرتلاش محیط زیستی در روزنامه تهران‌امروز که هوشیارانه اخبار و موضوعات مربوط به حوزه محیط زیست و منابع طبیعی منطقه زاگرس و دیار بختیاری را مسئولانه و شجاعانه پوشش می‌دهند. نگارنده به سهم خود تلاش های ارزنده این روزنامه در دفاع و پاسداری از طبیعت وطن را ارج نهاده و در آستانه انتشار هزارمین شماره این رسانه نوشتاری، برای همه دست‌اندرکارانش بهترین‌ها را آرزو دارم.