برداشت از ذخایر آبی و سونامی ریزگردها

این مطلب دراین تاریخ ارسال شده است چهارشنبه, ۲۷ خرداد, ۱۳۹۴ در ساعت ۲۳:۰۹

     به بهانه هجوم گرد و غبار و آلودگی هوای تهران بزرگ، در گفتگویی با روزنامه آرمان شرکت کرده‌ام که متن کامل آن در زیر آورده شده است:

گردوغبار

روزنامه آرمان: روز گذشته با هجوم ریزگردها شهر تهران یکی آلوده‌ترین روزهای خود در سال جاری را پشت سر گذاشت. با توجه به اینکه در سال‌های گذشته برای مقابله و کاهش شدت آلودگی هوا از سوی دستگاه‌های ذی‌ربط پیشنهاداتی از جمله استفاده از وسایل حمل‌ونقل عمومی، ایجاد طرح زوج و فرد برای خودروها و …. مطرح می‌شد اما هم‌اکنون منبع آلودگی‌های هوا فقط ریزگردها عنوان می‌شود که برای کنترل آن باید راهکار ویژه‌ای از سوی مسئولان امر اندیشده شود.

     در بحث مقابله با آلودگی هوا و کانون‌های آلودگی برون‌مرزی در کشورهای همسایه به‌ویژه کشور عراق به‌دلیل وجود نابسامانی در مدیریت این کشور موضوع رسیدگی به آلودگی هوا و ریزگردها در اولویت دولت این کشور نیست. تاکنون کشور عراق از لحاظ دیپلماتیک نتوانسته همکاری و اقدامی برای مهار ریزگردها انجام دهد. در حال حاضر شاهد هجوم ریزگردها از دو منبع داخلی و خارجی در کشور هستیم؛ از منابع داخلی می‌توان به بحث سلامت و آلودگی هوا اشاره کرد که بسیاری از این اقدامات ناشی از کانون‌های هجوم گردوغبار داخلی است و به منشا گرد و غبارهای برون مرزی مربوط نمی‌شود.

     به‌دلیل خشکی تالاب‌ها روزبه‌روز بر شدت کانون‌های گرد و غبار داخلی افزوده می‌شود و این افت شدید سطح آب‌های زیرزمینی تالاب‌ها به عنوان نعمت‌های الهی در هر منطقه امروزه با خشکی‌های موجود به منبع آلودگی ریزگردها مبدل شده است. علاوه بر گردوغبار ناشی از خشکی تالاب‌ها شاهد زمین‌ها و دشت‌های کشاورزی رها شده هستیم که این زمین‌های بایر خود به‌عنوان منبع گردوغبار مبدل شده و کنترل آن باید هرچه سریع‌تر انجام شود. بسیاری از دشت‌های کشور با آفت شدید آب رو‌به‌رو هستند و این مساله باعث شده تا در زمین‌های کشاورزی رها شده امکان زراعت وجود نداشته باشد. حدود دو میلیون هکتار از اراضی به دنبال عدم مهار منبع‌های آبی دیگر قابل کشت نیست و این اراضی به مراکز گردوغبار تبدیل شده است.

     کانون گردوغبار داخل شهر تهران مساحتی به اندازه مساحت تهران تا قزوین را دربرمی‌گیرد. گرد و خاک از زمین‌های کشاورزی رها شده با ضعیف‌ترین بادها حرکت می‌کنند و به سمت شهر تهران آمده و آن را آلوده می‌کنند. برای کاهش این معضل چاره‌ای نیست به غیر از اینکه سازمان‌های ذی‌ربط از جمله سازمان حفاظت محیط زیست، وزارت نیرو و دستگاه جهاد کشاورزی وارد عمل شوند و این اراضی را به‌عنوان منابع آلودگی داخلی شناسایی کنند و حتی‌الامکان در اطراف این زمین‌های کشاورزی بادشکن ایجاد شود. باید توجه داشت که با جنگل‌کاری و مدیریت بهتر می‌توان در بخش کشاورزی با کاهش مصرف و ایجاد تعادل در توان تولیدی منطقه دشت‌ها را به حالت عادی برگرداند که در صورت عدم توجه مسئولان امر به این نارسایی شاهد افزایش رها شدن کانون گردوخاک در اطراف شهر‌ها خواهیم بود.

     همانطور که عنوان شد به جز زمین‌های کشاورزی رها شده تالاب‌های خشک شده نیز منبع گردوغبار هستند. برای احیای تالاب‌ها باید دستگاه‌های متولی همچون وزارت نیرو، جهاد کشاورزی، سازمان جنگل‌ها و سازمان حفاظت محیط زیست وارد عمل شود و با برگشت آب به این مناطق به مهار ریزگردها بپردازند. برای مثال وقتی پهنه‌های آبی همچون خوزستان را بررسی می‌کنید در سه دهه گذشته سطح آن به میزان یک‌سوم کاهش پیدا کرده است و به‌طور کلی تقریبا دوسوم تالاب‌های کشور از دست رفته است. ما قسمتی از تخریب‌ها را می‌بینیم حال آنکه میزان قابل‌توجهی از آن از چشم ما پنهان می‌ماند. در لایه‌های زیرین زمین وضعیت به مراتب بدتر از گذشته شده است. این وضعیت باعث شده تا اراضی کشاورزی خودبه‌خود خشک و باعث تولید منبع گردوغبار شود.

     باید اینطور نتیجه‌گیری کرد که برای مقابله با گردوغبار از طرفی باید کانون‌های داخلی را شناخت و مهار کرد و از طرف دیگر نیازمند همکاری منطقه‌ای هستیم. علاوه بر عراق در ترکیه نیز اتفاق بسیار بد محیط زیستی درحال وقوع است و با ایجاد سدهای متعدد در این کشور بی‌شک کل آب دجله و فرات خشک می‌شود و این اتفاق باعث خشکی کشورهای همسایه و ورود ریزگردها می‌شود. متاسفانه تاکنون شرایط و امکاناتی برای مقابله با ریزگردهای داخلی وجود نداشته تا بتوان جلوی این تهدیدها را گرفت. این درحالی است که در سال‌های اخیر ریزگردها به یکی از مهم‌ترین عوامل آلایندگی هوا تبدیل شده و جان و سلامت شهروندان را تهدید می‌کند.



یک دیدگاه لـ برداشت از ذخایر آبی و سونامی ریزگردها

  1. محمدی گفته است:

    ۲۹ خرداد, ۱۳۹۴ در ساعت ۱۲:۱۰

    در بخش نظرات سایت دل نوشته های استاد درویش در ذیل مطلب یک نیمروز با فیروز خبری بسیار جالب منتشر شده است که حیف ام آمد به استحضار آن بزرگوار که همواره در مقابل ضدیت های با محیط زیست ایستاده اید نرسانم. مطلب را عیناً نقل می کنم
    فاجعه مسیر فاضلاب رو غرب تهران که از دید سازمان حفاظت محیط زیست پنهان نگاه داشته شده است
    بد نیست بدانید وزارت محترم نیرو که تا دیروز با شاهکارهایش نظیر مخزن آب شور سد گتوند واقع در بالادست جلگه ی خوزستان، جنگل زدایی در جای جای کشور با هدف سد سازی های بی معنی، سدهای متعددش در اطراف دریاچه (لطفاً بخوانید نمک زار) ارومیه، شاهکارهای فنی اش مثل سد آبکش سیمره و سیوند، نیروگاههای پر دودش مثل شازند و رامین (به گواهی نطق نمایندگان محترم مردم بسیاری از نیروگاهها بدلیل مصرف غیر مجاز مازوت نفس شهرهای کشور را به شماره انداخته اند)، غرقاب و خشک کردن چشمه های کشورمان و بسیاری الطاف دیگر، این روزها در خفا دست در خلق اثری دیگر دارد.
    تبلیغ شبانه روزی وزارت محترم نیرو در صدا و سیما را که اعلام می دارد آب رفته به جوی باز
    می گردد همه دیده ایم. این تبلیغ آدرس اشتباهی دادن در رابطه با یکی از خطرناک ترین
    طرح های شرکت آب و فاضلاب (یکی از شرکتهای تابع وزارت نیرو) برای مسیر لوله اصلی فاضلاب تهران است. بخش اصلی فاضلاب تهران با دبی بیش از بیست متر مکعب در هر ثانیه یعنی جریانی بیش از چندین برابر رودخانه کرج قرار است از طریق یک لوله بزرگ با قطر بالای سه و نیم متر از طریق خیابان آیت الله سعیدی و عبور از اتوبان آزادگان به تصفیه خانه جنوب تهران منتقل شود تا به قول تبلیغ تلویزیونی پس از تصفیه آب رفته مجدداً به جوی باز کردد و صرف کشاورزی و مواردی از این قبیل شده تا شاید فشار از روی سفره های آب زیر زمینی دشت جنوب نهران برداشته شود. این بخش کار به گواهی دست اندرکاران دست مریزاد و ای ولله دارد.
    اما آنچه خطرناک است مسیری است که وزارت محترم نیرو برای این مجرای بزرگ فاضلاب رو انتخاب کرده است. همه قدیمی تر ها یادشان است که راه آهن تهران – تبریز خیابان آیت الله سعیدی را قطع می نماید. در سالهای اخیر برای سهولت رفت و آمد در این خیابان، راه آهن با اجرای یک زیر گذر در حدود ده متر در زیر زمین قرار داده شده است. متاسفانه لوله فاضلاب رو بزرگ مورد بحث با فاصله ای کمتر از نیم متر قرار است از روی مسیر راه آهن عبور نماید. حال تصور بفرمایید با حرکت قطار و لرزش های ناشی از آن که قطعاً می تواند در دراز مدت درزهای مسیر فاضلاب رو را از آب بندی ساقط نماید، چه خطری جنوب شهر نشینان پایتخت و مسافران قطار را تهدید خواهد نمود. قرار دادن یک رودخانه عظیم از فاضلاب در عمق حدود پنج تا شش متری یکی از شلوغ ترین خیابان های تهران تنها بدلیل بی توجهی مسئولان محترم وزارت نیرو و لابی گری پیمانکاران برای کار در عمق کمتر و بنابراین سود بیشتر، یکی از فجایع دیگری است که بدون توجه به الزامات زیست محیطی و پدافندی این روزها در حال شکل گیری است.
    جالب است بدانید که بسیاری از تاسیسات شهری مثل لوله های آب، حتی لوله های نفت و گاز و کابلها، در خیابان آیت الله سعیدی و در این عمق کم قرار دارند و برخورد مسیر فاضلاب با آنها قطعی است. ولی صد افسوس که سود پیمانکاران در همین برخوردهای به اصطلاح پیش بینی نشده و به تبع آن درخواست پول بیشتر برای رفع مشکل است. از آن بدتر آنکه تراز مسیر فاضلاب روی تمام ایستگاههای خط ۸ مترو تهران واقع در این محدوده نیز سوار خواهد بود و قطعاً در آینده اجرای این خط را دچار مشکل می نماید.
    به گواهی گزارش تهیه شده توسط شرکت مشاور کارفرما ( لار )، همه این مشکلات می تواند با جابجایی مسیر ذر حدود یک خیابان و قرار گرفتن مسیر فاضلاب در عمق بیش از بیست متر مرتفع شود ولی متاسفانه مسئولان و پیمانکاران با تهدید مشاور و ممانعت از اطلاع رسانی صحیح جلوی این موضوع را گرفته اند و در جلسات بررسی طرح در سازمان حفاظت محیط زیست نیز این واقعیات را افشا نمی نمایند.
    با توجه به اینکه عملیات اجرایی این فاجعه جدید بزودی و پس از اخذ مجوز در سازمان حفاظت محیط زیست آغاز می شود، امید است با این اطلاع رسانی و آگاه نمودن سازمان محترم محیط زیست از بابت وجود گزینه های مکانی بسیار بهتر، بتوانیم آب رفته را از مسیر صحیح به جوی باز گردانیم.

Leave a comment