توسعه دامداری صنعتی نباید موجب نابودی دامداری سنتی شود !
همزمان با شانزدهمین سالگرد روز جهانی «مقابله با بیابان‌زایی و کاهش اثرات خشکسالی»، عالی ترین مقام اجرایی کشور در دور سوم سفرهای استانی به بام ایران – چهار محال و بختیاری – به ضرورت حمایت از دامداری سنتی به عنوان یک توانمندی بومی تأکید کردند. رئیس جمهور در روز ۲۷ خرداد ۱۳۸۹ در جمع مدیران اجرایی استان با تأکید بر استفاده از مدل های مدیریتی مبتنی بر داشته‌های داخلی و عدم تبعیت از مدل‌های وارداتی، اظهار نمودند: «توسعه دامداری صنعتی نباید موجب نابودی دامداری سنتی شود، بر همین اساس اگر قرار است صنعتی هم در استان بیاید، باید در خدمت بهره‌گیری از همین توانمندی‌های بومی باشد».
عالی ترین مقام اجرایی در حالی بر حمایت از ادامه روند دامداری سنتی تأکید می نمایند که متولیان و کارشناسان حوضه منابع طبیعی و محیط زیست، چرای بی رویه ناشی از تعداد دام زیاد و عدم امکان مدیریت مراتع را – با توجه به شیوه های سنتی دامداری – مهمترین عامل نابودی پوشش گیاهی، تخریب خاک و گسترش بیابان در کشور می دانند. دامداری سنتی اضافه براینکه موجب ورود دام تعداد دام زیاد – بیش از ۲٫۵ برابر ظرفیت مجاز – به مراتع می شود، با چرای زودرس و چرای بعد از فصل – بیش از ۲ برابر زمان مجاز – سبب تخریب پوشش گیاهی و توقف تجدید حیات طبیعی گیاهان و نابودی جنگلها و مراتع می گردد.
مراتع کشور بر بنیاد جنبه های اکولوژیکی و زیست محیطی ، تولید علوفه و تعلیف دام و جمعیت انسانی متکی به آنها ارزش گذاری می شوند که یک چهارم ارزش برای تولید علوفه و تعلیف دام و مابقی سه چهارم برای کارکردهای زیست محیطی مراتع مانند حفظ آب و خاک، تنظیم گازها، رفع ضایعات، گرده افشانی، کنترل بیولوژیکی و … در نظر گرفته می شود. پوشش گیاهی مراتع نقش مهمی را در جلوگیری از هدر رفت خاک و هرزآب و جلوگیری از فرسایش و بروز سیلاب ها دارد .
کارشناسان معتقدند همچنانکه در برنامه پنجم توسعه تأکید و دولت ملزم به کاهش ۶۵ درصدی دام مازاد در مراتع کشور شده بود، مهمترین راه نجات مراتع کشور تغییر شیوه دامداری سنتی به صنعتی و تبدیل دام سبک به دام سنگین است.
در حال حاضر دامداران سنتی، تنها نگاه معیشتی به دامداری دارند و چون نگاهی بر مبنای تولید، معیشت و خانواده بر این نوع دامداری حاکم شده است دیگرهزینه های نیروی انسانی را لحاظ نمی کنند و تصور اذهان عمومی بر این است که قیمت تمام شده در دامداری های سنتی نسبت به دامداری های صنعتی پایین تر است – به دلیل رایگان فرض شدن علوفه تولیدی مراتع – اما اگر بازده تولید و میزان خروجی محصولات در کنار هم قرار بگیرد، خلاف این اثبات خواهد شد – اینها همه صرف نظر از تهدیدهای زیست محیطی و بوم شناختی دامداری های سنتی و نابودی پوشش گیاهی و خاک است – در حالیکه با ارتقاء سطح آگاهی و دانش دامداران نسبت به نوع دام و کاری که انجام می دهند و همچنین اعمال سیاستهای حمایتی و اعطای تسهیلات بانکی می توان به تمایل آنان برای تبدیل دام سبک به سنگین و تبدیل دامداری های سنتی به صنعتی و نهایتا” به نجات مراتع و مهار بیابان زایی در کشور امیدوار بود.
بنابراین با وجود کابوسی که بیابان زایی – تخریب پوشش گیاهی و خاک – برای کشور به ارمغان آورده است، بعید به نظر می رسد دولت اصراری بر تعدیل شیوه های دامداری از سنتی به صنعتی نداشته باشد!
.
.
علی گفته است:
۴ آبان, ۱۳۸۹ در ساعت ۱۲:۴۱
با سلام
خیلی ممنون از این مطلب جالب
استفاده کردیم .
قربان شما
علی رضایی
پاسخ:
خوشحالم که مطالب این تارنما مورد توجه شما می باشد.
درود
اصغر گفته است:
۲۸ اسفند, ۱۳۹۰ در ساعت ۱۸:۳۳
با سلام
من در رابطه با این پست چند تا سوال دارم
به نظر شما تحقق کاهش ۶۵% دام مازاد در طول برنامه پنجم چقدر علمی و کارشناسی است؟
آیا میدانید که دامداری صنعتی فقط ۳۰% کوشت مورد نیاز کشور را تامین می کند و برای خارج کردن دام مازاد باید ظرفیت دامداری های صنعتی را بیش از سه برابر افزایش دهیم؟
بالفرض عملی بودن این امکان به نظر شما چند درصد از عشایر و روستاییان توان مالی و فنی لازم را برای تبدیل دامداری سنتی خود به صنعتی را دارند
در نهایت فکر نمی کنید با این روش ممکن است میلوینها تولید کنندگان روستایی و عشایری را به حاتشیه نشین های شهر های بزرگ تبدیل کنیم؟
به نظر من مشکل تخریب مراتع و حتی مشکل دام مازاد به سیاست های نادرست مالکیت مراتع بر می گردد
موفق باشید
اصغر
هومان خاکپور گفته است:
۱۰ فروردین, ۱۳۹۱ در ساعت ۰۰:۰۲
به اصغر:
درود بر اصغر عزیز
اول؛ باتوجه به مجموع شرایط حاکم بر منابع طبیعی و محیط زیست کشور و جایگاه آن در اولویت های راهبردی مسئولین امکان دست یابی به هدف تعیین شده برای تعادل دام و مرتع در برنامه پنجم وجود ندارد.
دوم؛ چه الزامی وجود دارد که همه گوشت مورد نیاز کشور در داخل تأمین شود وقتی در قبال این تولید، مراتع ما به سمت بیابانی شدن پیش می روند. این ماجرا به مانند همان افتخار بادکنکی خودکفائی در تولید گندم است که در قبال آن بخش های زیادی از مراتع و جنگل های ما با تغییر کاربری تبدیل به دیم زارهای کم بازده شدند و وضعیت سفره های آب زیرزمینی مان هم در شرایط بحرانی امروزی قرار گرفت!
سوم؛ قرار نیست همواره بر این بارگذاری مازاد بر توان و ظرفیت های بوم شناختی مراتع تأکید شود و همه خانوارهایی را که در حال حاضر به صورت اجباری معیشتی وابسته به دامداری و مراتع دارند در همان حرفه دامداری سامان دهی شوند چراکه در شرایط بالقوه هم مراتع ما ظرفیت اشتغال پایدار این جمعیت بهره بردار را ندارند بلکه بایستی بربنیاد توانمندی های اکولوؤیکی مناطق بخشی از این بهره برداران را در مشاغل جنبی وابسته به طبیعت مثل اکوتوریسم سامان دهی کرد و بخشی از آن ها را هم به سمت حرفه های غیر وابسته به طبیعت که سازگار با شرایط طبیعی منطقه هستند هدایت کرد.
چهارم؛ مطمئن باشید که مشکل اصلی مراتع کشور دام و دامدار مازاد بر ظرفیت مراتع است نه موضوع مالکیت ها … چراکه بخشی از دغدغه های مالکیتی می توانست در قالب طرح های مرتعداری و اسناد واگذاری ۹۹ ساله مراتع به دامداران حل شود.
سپاسگزار از همراهی فعالانه تان دوست عزیز
مرتضی گفته است:
۱۳ تیر, ۱۳۹۱ در ساعت ۱۳:۵۶
با سلام و خسته نباشید
اینجانب قرار شده که یک طرح در باره ارزیابی اقتصادی دامداریهای صنعتی و سنتی در موسسه جنگلها و مراتع انجام بدم و باید پروپوزال بنویسم اگر میتوانید راهنمایی کنید ممنون میشوم با ایمیل بنده در تماس باشیم با تشکر